Kaza ne vakit meydana geldi
Bartın’ın Amasra ilçesinde bulunan Türkiye Taşkömürü Kurumu TTK Amasra Kurumundaki Bakırköy travesti patlama dün saat 18 15 sıralarında meydana geldi Patlamanın çabucak akabinde madenden çıkan emekçiler büyük bir patlama ve toz bulutu gördüklerini söylediler Madene giren kurtarma takımı de şiddetli patlamanın izleriyle Bakırköy travestileri karşılaştı Grupta yer alan madenci Emrah Açıkgöz İçeride inanılmaz karbonmonoksit gazı vardı Elimizdeki sensörler bile ihtar vermeye başladı Patlama rayların üzerindeki vagonları bile duvarlara çarpmış Olağan göz gözü görmüyor ağır Travesti Bakırköy bir duman da var dedi Açıkgöz eksi 350 kotunda ayağa ulaşmaya çalıştık orada sıkıntı da olsa maalesef birinci şehidimize ulaştık ve pak havaya indirdik İkinci arkadaşları için tekrar aygıtları kuşandıklarını belirten Açıkgöz 50 60 metre ileride ona da ulaştık maalesef o da şehit olmuştu Orada karbonmonoksit gazı ağır biçimde devam ettiği için artık pak havaya çıktığımız yerlerde bile karbonmonoksit görmeye başladık Patlama rayların üzerindeki vagonları bile duvarlara çarpmış Doğal göz gözü görmüyor ağır bir duman da var El ele tutuşa tutuşa gittik arkadaşlarımıza ulaştık tabirlerini kullandı
Kurtulanlar ne anlattı
Başka bir maden emekçisi Aydın Kalaycı patlama sırasında yaşananları şu biçimde anlattı
Büyük bir patlamayla birlikte her taraf birbirine karıştı Ocakta üretim yapan arkadaşlarımız bu patlamadan en çok etkilenen arkadaşlarımızdır Ben 2 dakika ile kurtuldum Şayet 2 dakika daha geride olsaydım ben de gidiyordum Tavanda bulunan su torbaları patlama sırasında perde misyonu yapıyor bizim ardımızda kaldı biz de onun gerisinde olduğumuz için kurtulduk
10 yıllık maden çalışanı Öner Özmen ise arama kurtarma hedefiyle şefleriyle ocağa indiklerini madene indiklerinde genizleri yakan gazla karşılaştıklarını anlattı Özden’in verdiği bilgiler şöyle
Yaklaşık 3 kilometre yürüyerek eksi 350 kotuna indik Bant sistemimiz vardı onlar dağılmış Gaz genizleri yakıyordu Gittiğimizde arama kurtarmalar amirlerimiz ve müdürlerimiz esasen olay yerindeymiş Arkadaşlarımızın yanlarına biz de gittik Vardiyaya da kalabilirdim Buradan saat 4 üzere çıktım hatta işe giden arkadaşlarımla vedalaştım Vedalaştım derken bir arkadaşımız vardı elbisemi almaya gelmiştim onu gördüm İyi işler dedik birbirimize gülerek gitmiştik Mesaiye kalabilirdik Olayı duyar duymaz bütün madenci arkadaşlarımız burada omuz omuza çalıştıkları arkadaşlarını kurtarmak için seferber oldu aşağıda hala çalışıyorlar Herkes canla başla çalışıyor Her türlü tedbir alınıyor ancak beklenmedik ani durumlar oluyor Ani durumlarda kimi şeyler gelişiyor Oksijen aygıtlarımız ferdî kollayıcı aletlerimiz her şeyimiz var tamdır yani Bunların denetlenmesi de yapılıyor Her türlü tedbir alınıyor onlarda dert yok lakin grizu farklı bir şey
İşletmeye yakın bir madende çalışan ve yardım için olay yerine gelen Emrah Açıkgöz kurtarma takımında olduğunu patlamayı duyar duymaz olay yerine geldiklerini anlattı Yetkililerle bilgi alışverişi yaptıktan sonra ekipmanlarla aşağı inip patlamanın olduğu bölgeye ulaştıklarını aktaran Açıkgöz Bölgede ağır karbonmonoksit gazı vardı cihazlarımızı kuşandık ‘Aşağıda iki bölge var’ dediler Biz yangın olmayan bölgedeydik İçeride inanılmaz karbonmonoksit gazı vardı Elimizdeki sensörler bile ikaz vermeye başladı Eksi 350 kotunda ayağa ulaşmaya çalıştık orada sıkıntı da olsa maalesef birinci şehidimize ulaştık ve pak havaya indirdik dedi
Patlama neden yaşandı
Enerji ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez patlamanın nedeni olarak grizuyu gösterdi Dönmez birinci açıklamasında şu bilgileri verdi Yaralılarımız var Arkadaşlarımızın yaptığı birinci değerlendirmelere nazaran grizu patlaması olduğu halinde Fayton dediğimiz küçük raylı sistem galerilerin bir kısmına ulaşıyor Bütün arama kurtarma grupları vazife başında rastgele eksikliğimiz yok Daima uyum içindeyiz Birinci değerlendirmeler grizu patlaması olduğu tarafında 10 11 emekçi yangının devam ettiği bölgede 4 5 emekçimizin de göçüklerin olduğu bölgede olduğunu kıymetlendiriyoruz
Patlama sonrası neler yapıldı
Saat 18 15 sıralarında yaşanan patlamanın akabinde madene tekrar evvel işletmedeki personeller indi ve arkadaşlarını aramaya başladı Kurtarma takımları bir müddet sonra işletmeye ulaştı Birinci gelen bilgiler patlamanın nedenine ait net bilgiler içermedi trafo patlaması yahut bu tıp patlamaya bağlı bir kazadan kelam edildi daha sonra olayın gerçek boyutu ortada çıktı Türkiye’nin birçok yerinden arama kurtarma takımları bölgeye hareket etti Yerin 350 metre altına ulaşmak için kurtarma grupları madene girmeye başladı Kazadan çabucak sonra 18 emekçinin hayatını yitirdiği açıklandı can kaybı yükselmeye başladı ve evvel 26’ya akabinde 14 madencinin de cansız vücuduna ulaşılmasının akabinde 40’a yükseldi
Grizu nedir
Genellikle kömür ocaklarında görülen bu gaz kömürün oluşumundan itibaren kömürün içerisinde yahut damarı çevreleyen kayaçların ortasında sıkışmış olarak bulunabilir Renksiz kokusuz tatsız ve zehirli olmayan metan yeraltı maden işletmeleri için yüksek tehlike içeren patlayıcı bir gazdır Yeraltı maden havasında 4 15 metan bulunduğu durumlarda grizu patlaması gerçekleşebilir
Kömür madenlerinin kabusu olan grizu Türkiye’de de sık sık görülmekte Bilhassa yaşlı kömür damarlarında grizu riski yüksektir Metan etan propan bütan ile hidrojen karbonmonoksit üzere bütün yanıcı gazları bünyesinde bulunduran hava patlayıcı özellik gösterir Bunların en değerlisi hidrokarbonlar ve bilhassa metan olup metan ile havanın karışımı madencilikte grizu olarak isimlendirilir Metanın tek başına yanması metan patlaması sırasında karbonmonoksit oluşmaz Lakin metanın yanması kömür tozunun bulunduğu ortamda meydana gelirse son etapta kömür tozu patlaması olur ve bol ölçüde karbonmonoksit oluşur Kömür madenlerindeki kömür damarlarından metan gazı açığa çıkabilmektedir Bu nedenle madenlerde metan gazı dedektörleri bulunmakta ve metan gazı düzeyi aşikâr bir pahanın altında tutulmaya çalışılmaktadır Madenlerin havalandırılması metan gazı yoğunluğunun makul bir düzeyin altında tutulması ve oksijen ölçüsünün makul bir düzeyin üzerinde tutulması açısından yaşamsal ehemmiyet taşımaktadır Madenlerde metan gazı birikmesini engellemek için kullanılan bir başka metot metan drenajlarıdır Metan drenajı kömür ocaklarında damar ve katmanlardan ocak atmosferi içine nüfuz eden grizunun çalışma alanı dışına atılmasında kullanılan bir metottur
Grizuya karşı ne yapılır
Normal şartlar altında katı bir kömür modülü yanıcıdır Lakin ufalanarak ince toz haline getirildiğinde tutuşucu ve patlayıcı bir hal alır Kömür tozu patlamaları üzerinde yapılan araştırmalar ve yaşanan olaylar aşağıdaki kıymetli bulguları ortaya çıkarmıştır Kömür tozu küçük bir metan patlamasını büyük bir patlamaya dönüştürebilir Ayrıyeten yanan bir toz bulutunun alevi bir gaz birikintisine ulaştığında gazı patlatabilir İnce ve kuru kömür tozlarının varlığı grizunun alt patlama sonunu daha aşağıya indirebilir Patlama kömür tozunu da içeriyorsa kıymetli ölçüde karbonmonoksit gazı oluşabilmektedir Toz patlamasının olabilmesi için havada askıya geçmiş bir toz bulutunun ateşleyici bir kaynakla temasa geçmesi gerekmektedir Araştırmalar ocaklarda metan hava karışımlarını patlatabilecek her türlü kaynağın bir toz bulutunu da patlatabileceğini göstermektedir Lakin ocakların en tozlu yerlerinde bile askıdaki tozlar patlayıcı bir toz bulutu oluşturamazlar Patlama için değerli olan tavan taban ve yan duvarlarda birikmiş olan toz olup bunun bir darbe tesiriyle gruplanarak havaya karışması gerekmektedir Yani bir patlamanın olabilmesi için çökmüş tozu havalandıracak bir etken ile bulutu ateşleyecek etkenin bir ortaya gelmesi gerekmektedir Bu açıdan kömür madenleri öbür madenler ortasında en çok kazanın yaşandığı ve bu kazaların sonucunda çok sayıda vefatla karşılaşılan bir alandır Yasalar doğrultusunda metan’in havada bulunma oranı hacimce 1’dir Bu düzeye ulaşıldığında ivedilikle tedbir alınması gerekmektedir Şayet 1 üzerine çıkarsa bu karışım maden ocağı hemen boşaltılmalıdır Grizu diğer bir deyişle metan hava karışımı olarak da adlandırılabilinir 5 15 ortası metan ile havanın birleşmesinden oluşan bu karışım 650 santigrat derecede de 2 fazlı bir yanma gerçekleştirir Bu karışım evvel ani biçimde genleşir daha sonra patlama merkezine yanlışsız çok büyük bir kuvvetle gazı sıkıştırır Büyük tahrip gücüne ve yıkım tesirine sahip bir patlamadır
Madende patlama sonrası neler yaşanır
Madenlerde kullanılan üretim formlarından biri oda topuk prosedürüdür Temel olarak cevherin üretimi sırasında madenin üzerinde oluşan yükü dengelemek için bırakılan topuklar ve üretimin gerçekleşmiş olduğu odalardan oluşur Oda topuk formülü genelde kömür demir ve bakır madenlerinde tercih edilir Prosedürde en kıymetli olan topukların boyutlarıdır Bırakılan topuklar çok küçük olursa tavanın oluşturduğu yükü dengeleyemez ve maden çöker Lakin topuklar çok büyük bırakılırsa üretilmesi gereken cevher ocak içinde bırakılacağından yapılacak üretimin ölçüsü azalır Zayıf topuklardan birinin çökmesi durumunda etraf topuklara daha fazla yük düşeceğinden çökme domino üzere yayılabilir Patlama sonrasında tüneller çökmeye başladığı için bütün madeni tesirler
Patlama yaşanan maden nerede
Bartın’da grizu patlaması meydana gelen maden ocağı Türkiye Taşkömürü Kurumuna bağlı bir işletme 300 ile 350 metre derinliğine kadar tüneller bulunan maden uzun yıllardır işletiliyor
