İzlanda genelinde, ortalarında Başbakan’ın da bulunduğu on binlerce bayan ve yaklaşık yarım asırdır yapılan birinci grev kapsamında yarın iş bırakacak. Organizatörler, iştirakçileri ortasında balıkçılık kesimi çalışanları, öğretmenler, hemşireler ve Başbakan Katrín Jakobsdóttir’in de bulunduğu bayan grevinin, ülkede süregelen cinsiyete dayalı fiyat eşitsizliğine ve cinsel şiddete dikkat çekmek için toplumu durma noktasına getireceğini umuyor.
1975’TEN BU YANA BİR BİRİNCİ OLACAK
Etkinlik, İzlandalı bayanların yüzde 90’ının “kvennafrí” (kadınlar müsaade günü) kapsamında çalışmayı reddederek, kıymetli değişimlere yol açtığı 1975 yılındaki grevden bu yana birinci tam günlük bayan grevine katılacak.
Bununla birlikte kimileri 1975 grevine de katılmış olan son grevin organizatörleri, bayan emeğine paha verilmesi tarafındaki temel talebin 48 yıl geçmesine karşın hala karşılanmadığını söyledi.
İZLANDA 14. DEFA ÜST ÜSTE DORUKTA YER ALDI
Cinsiyet eşitliği konusunda global bir başkan olarak kabul edilmesine ve 2023 Dünya Ekonomik Forumu’nun global cinsiyet uçurumu sıralamasında üst üste 14. defa tepede yer almasına karşın, İzlandalı bayanlar kimi mesleklerde hala erkeklerden yüzde 21 daha az kazanıyor ve bayanların yüzde 40’ından fazlası cinsiyete dayalı yahut cinsel şiddete maruz kalıyor.
Grev organizatörleri ayrıyeten paklık ve bakıcılık üzere klâsik olarak bayanlarla özdeşleştirilen işlere gereken pahanın verilmediğini ve bu işlere düşük fiyat ödenmeye devam edildiğini belirtti.
“EŞİTLİK CENNETİNDE ŞİDDETE MARUZ KALAN BAYANLARIN ORANI YÜZDE 40 OLMAMALI”
Grev organizatörlerinden biri olan ve İzlanda Kamu Çalışanları Federasyonu BSRB’nin irtibat yöneticisi Freyja Steingrímsdóttir, “Bizden bahsediliyor, İzlanda’dan bahsediliyor, güya bir eşitlik cennetiymiş gibi… Fakat bir eşitlik cennetinde yüzde 21’lik bir fiyat farkı ve ömürleri boyunca cinsiyete dayalı ya da cinsel şiddete maruz kalan bayanların oranı yüzde 40 olmamalıdır. Dünyanın dört bir yanındaki bayanlar bunun için çabalamıyor. Global bir prestije sahip olan İzlanda’nın ‘bu beklentileri karşıladığından emin olmak’ üzere bir sorumluluğu var.” diye konuştu.
Diğer taraftan, 1975’teki birinci bayan grevinden bu yana diğer bayan grevleri de yapılmış olsa da yarındaki grev birinci tam günlük aksiyon olma özelliğini taşıyor. “Kallarðu þetta jafnrétti?” (Siz buna eşitlik mi diyorsunuz?) sloganıyla yola çıkan grev, tabandan gelen bir hareketin eseri ve yaklaşık 40 farklı örgüt tarafından planlandı. Organizatörler, İzlanda genelinde kadınlara “topluma katkılarının ehemmiyetini göstermek için” yarın konut işleri de dahil olmak üzere fiyatlı ya da fiyatsız hiçbir iş yapmamaları davetinde bulundu.
ON BİNLERCE KİŞİNİN KATILMASI BEKLENİYOR
Öte yandan, Reykjavik kent merkezindeki aktifliğe en az 25 bin kişinin katılması ve çok daha fazlasının da ülke çapında düzenlenecek 10 aktifliğe katılması bekleniyor.
Greve iştirakini duyuran Jakobsdóttir, başbakanlık ofisinin çalışmayı durdurmasını beklediğini söyledi. Jakobsdóttir, “Her şeyden evvel İzlandalı bayanlarla dayanışma içinde olduğumu gösteriyorum.” sözlerini kullandı.
1975 YILINDAKİ GREV HAKKINDA
Bununla birlikte, 1975 yılındaki grevden farklı olarak yarınki aktiflik bayanların yanı sıra ikili cinsiyete sahip olmayan bireylere de yönelik gerçekleştirilecek. Steingrímsdóttir, “Bunu yapıyoruz zira hepimiz birebir sistemle uğraş ediyoruz, hepimiz ataerkinin tesiri altındayız, bu yüzden uğraşımızı birleştirmemiz gerektiğini düşündük.” diye konuştu.
1975 İzlanda Bayan Grevi, İzlanda’da tarihi bir toplumsal hareket ve feminizm hareketinin değerli bir dönüm noktasıdır. Bu grev, 24 Ekim 1975 tarihinde gerçekleşti. İzlanda Bayan Derneği (Kvenfélagasamband Íslendinga) tarafından örgütlenen ve desteklenen bir protesto aksiyonuydu.
Grev, İzlanda’da bayan haklarının ve eşitliğin vurgulanmasının bir yolu olarak gerçekleşti. İzlanda’daki bayanlar, toplumsal cinsiyet eşitsizliğine, fiyat eşitsizliğine ve bayanların iş hayatında daha fazla temsil edilmesine dikkat çekmek istediler. Grev, iş yerlerinden mesken işlerine kadar birçok alanda iştirakçileri kapsıyordu. Bayanlar işyerlerinde, okullarda ve konutlarında çalışmayı reddettiler. Bu nedenle bu aksiyon, “Kadınların Durdurulduğu Gün” olarak da bilinir.
1975 İzlanda Bayan Grevi, bayan haklarına ve toplumsal cinsiyet eşitliğine duyulan bir vurgu olarak büyük bir ilgi çekti ve dünya genelinde büyük bir tesir yarattı. Bu aksiyon, İzlanda’da bayan haklarına yönelik ıslahatların hızlanmasına katkı sağladı. Örneğin, İzlanda, dünyanın birinci demokratik olarak seçilen kadın başkanı olan Vigdís Finnbogadóttir’i 1980 yılında seçti.
1975 İzlanda Bayan Grevi, bayanların seslerini duyurduğu ve toplumsal değişikliklere öncülük ettiği değerli bir anı olarak hatırlanır.
