Borrell, Brüksel’de Türk gazetecilerle bir ortaya gelerek, AB-Türkiye bağları başta olmak üzere birtakım mevzularda değerlendirmelerde bulundu.
Türkiye’de meydana gelen zelzelelerde hayatını kaybedenler için başsağlığı dileklerini ileten Borrell, “Depremden ötürü çok üzgünüm. Çok büyük bir trajedi. Dostum (Dışişleri Bakanı) Mevlüt Çavuşoğlu ile temastayım. Kurtarma takımları, tıbbi gereçler üzere gönderebileceğimizin en fazlasını gönderiyoruz. Tüm üye ülkeler harekete geçti.” dedi.
İkili ilgileri değerlendirirken Türkiye’yi “AB için kilit kıymetteki ortak” olarak tanımlayan Borrell, 3 yıl evvel vazifeye geldiğinde münasebetlerin çok daha gergin olduğunu lakin artık sakin seyrettiğini belirtti.
Borrell, AB’nin Türkiye ile münasebetlerinde “İsveç ve Finlandiya’nın muhtemel NATO üyelikleri, Türkiye’deki Suriyelilerin desteklenmesi hakkındaki göç mutabakatı, Türkiye’nin Suriye’ye muhtemel askeri harekatı, Türkiye ile Esed rejimi ortasındaki mümkün olağanlaşma, Türkiye-Rusya ilgilerini tasa kaynağı olarak gördüklerini” söyledi.
Türkiye’nin AB yolunda son yıllarda kimi olumsuz gelişmeler yaşandığını savunan Borrell, “Türkiye ile bağlarımız eskisinden daha kıymetli ve daha hassas hale geliyor.” dedi.
Borrell, münasebetleri geliştirmeye çaba ettiğini vurgulayarak, şöyle devam etti:
“Zorlukların üstesinden gelmek, yanlış anlaşılmaları önlemek, problemlere tahlil aramak için her şeye karşın Türkiye ile düzgün ilgileri sürdürmeliyiz. Ben kendimi Türkiye alakalarda gerginliğin artmasını önlemek için çok fazla vakit ve güç harcayan biri olarak görüyorum. Bağlarımız karmaşık ve bazen kuvvetli. Bunu geliştirmek için çalışmalıyız.”
Türkiye’nin Doğu Akdeniz, Libya, Kafkaslar ve Ukrayna üzere karmaşık bir bölgenin merkezinde bulunduğunu hatırlatan Borrell, Türkiye’nin kıymetli bir aktör olduğunu, son olarak Karadeniz tahıl muahedesinde kritik rol üstlendiğini aktardı.
AB’NİN RUSYA YARDIMLARI
Borrell, AB’nin Rusya’ya yönelik yaptırımlarına Türkiye’nin katılmadığını, yaptırımların delinmesine karşı Türk makamlarının AB ile birlikte çalışma istikametinde olumlu sinyal verdiğini tabir ederek, şunları lisana getirdi:
“Türkiye’yi yaptırımları delmekle suçlamıyorum. Bunu Mevlüt Çavuşoğlu ile konuştuk. Türkiye’nin Avrupa’yla ve Rusya’yla dış ticareti hakkında dataları paylaştık. Türkiye ile Rusya ticareti çok artmış. Hem artan güç fiyatları hem de Türkiye’nin artan ihracatı sayesinde. Avrupa’dan Türkiye’ye ihracat da artmış durumda. Lakin yüzde 300 artış gösteren öteki ülkeler üzere bir durum kelam konusu değil. Datalar çok daha düşük artış gösteriyor.”
Borrell, ABD üzere davranmadıklarını, yaptırımlara uymayan herkese yasak getirmediklerini, bunu adil bulmadıklarını belirterek, “Türkiye’nin Rusya ile ticaret yapmasını yasaklayacak halimiz yok. Biz kendi şirketlerimize yasak getirebiliriz fakat diğer ülkelere karışamayız.” diye konuştu.
İSVEÇ’İN NATO ÜYELİĞİ
Borrell, AB’nin Yapılandırılmış Daimi İş Birliği (PESCO) projelerine Türkiye’nin iştirakiyle ilgili soru üzerine, Türkiye’nin askeri ulaşımla ilgili bir projeye katılmak istediğini söyledi.
AB içinde kararların oy birliğiyle alındığını hatırlatan Borrell, Yunanistan yahut Güney Kıbrıs Rum İdaresi üzere üyelerin karşı çıkması halinde yapacak bir şeyleri olmadığını vurguladı.
Borrell, İsveç’in NATO üyelik başvurusu hakkında ise “İsveç’in üyeliği NATO ve hasebiyle Türkiye için yeterli olacak. İsveç ile Türkiye ortasında İsveç’in üyeliğini engelleyecek bir anlayış eksikliği çok üzücü olur. Ümit ederim zorluklar çözülür. Yardım edebilirsem çok keyifli olurum lakin bu ikili bir mevzu.” dedi.
SURİYE İLE NORMALLEŞME
Türkiye ile Suriye rejimi ortasındaki muhtemel olağanlaşmanın neden AB için telaş kaynağı olduğu sorusunu yanıtlayan Borrell, “Bize nazaran Esed rejimiyle bağlantıları olağanlaştırmak için gerçek vakit değil. Esed rejiminin hala memleketler arası toplumdan yasaklı halde olması gerektiğine inanıyoruz. Olağanlaşma rejimin üzerinde baskının hafiflemesi manasına gelecektir.” görüşünü lisana getirdi.
Borrell, olağanlaşmanın istikrara katkı sağlamayacağını, Suriyelilerin komşu ülkelerden meskenlerine dönmelerini engelleyeceğini savundu. Suriye’deki krizin tahlilinin askeri değil diplomatik yollarla mümkün olacağını söyleyen Borrell, Türkiye’nin güvenlik kaygılarının de askeri değil diplomatik yollarla ele alınması gerektiği görüşünü söz etti.
GÖÇ KONUSUNDA YENİ BİLDİRYE MUHTAÇLIK DUYULMUYOR
2016 tarihli göç bahisli Türkiye-AB Bildirisinin gözden geçirilmesiyle ilgili fikri sorulan Borrell, misyona geldiği periyotta vaktinin birçoklarını Türkiye ile bilhassa Suriyelilerin desteklenmesi konusundaki görüşmelere ve toplantılara ayırdığını anlattı.
Artık eskisi kadar bu hususa vakit ayırmadığını aktaran Borrell, şunları kaydetti:
“İlk başlarda büyük bir problemdi. 2016’daki birinci bildiriden sonra olanları göz önünde bulundurarak yeni bir bildiri için çok çalıştık. Mali takviyemizi gözden geçirecek formda çalıştık. Mali dayanağımız arttı. Evvelki muahedede yer alan 6 milyar avroluk mutabakatın ötesinde şu anda Suriyelilere yardımlarımız 9,5 milyar avroya yaklaştı. Yeni bir bildiriye gerek kalmadan mali takviyesi artırmamız yeni bir bildiri gerekliliği üzerindeki baskıyı azalttı. Şu anda benim açımdan istikrarlı bir durum var.”
TÜRKİYE’DEKİ SEÇİMLER
Borrell, Türkiye’de yapılacak seçimlerin Türkiye-AB bağlantılarını etkileyip etkilemeyeceğine dair bir soru üzerine, kendileri açısından değerli olan sorunun seçimlerin özgür ve adil halde yapılması olduğunu söz etti.
“Biz seçim üzere iç problemlere dahil olmak istemiyoruz.” diyen Borrell, tüm siyasi partilerin özgürce seçimlere katılması, siyasi partilerin yasal faaliyetleri temelinde seçim süreçleri için geçerli temel unsurların uygulanması için davette bulunduklarını belirtti.
Borrell, “Türk halkı kimi iktidar yaparsa yapsın Türkiye ile çalışmaya devam edeceğiz.” diye konuştu.
