ABD idaresi ağustosta onaylanarak yürürlüğe giren Çip ve Bilim Yasası nın akabinde Çinli üreticilerin ileri Gölcük Escort çip teknolojilerine erişimine yönelik kısıtlamalarla Pekin in bu kesimdeki teknolojik kabiliyetine set çekme niyetini açıkça ortaya koydu
ABD Ticaret Bakanlığına bağlı Sanayi ve Güvenlik Ofisi BIS 7 Ekim de yayımladığı Körfez Escort duyuruda ortalarında Çin in en büyük hafıza çipi üreticisi Yangzte Memory Technologies en büyük yarı iletken donanım üreticisi Naura Technology Group un bulunduğu 31 şirket ve kurumun İhracat Denetim Listesi Ereğli Escort ne alındığını bildirdi
Amerikan menşeli eser ve teknolojilerin ulusal güvenliğe ters gayeler için kullanımını önlemeyi amaçlayan denetim listesindeki şirketler Washington ın kontrol kaidelerini yerine getirmediği takdirde kara liste olarak isimlendirilen Karatay escort İhracat Yasağı Listesi ne alınacak
ABD idaresi daha evvel Çinli telekomünikasyon donanımları üreticisi Huawei ile mikroçip imalatçısı Memleketler arası Yarı İletken İmalat Şirketi ni SMIC İhracat Yasağı Listesi ne almıştı Meram escort Washington ayrıyeten Amerikan çip üreticileri Nvidia ve AMD’ye muhakkak ileri teknoloji çiplerin Çin’e ihracatı için lisans kaidesi getirerek bu dalda kısmi bir kısıtlamaya gitmişti
TEKNOLOJİ SEDDİ
Yeni kısıtlamalar tüm bölümü kapsayan bütüncül bir kuşatma teşebbüsü olarak görülüyor Yeni getirilen lisans kuralları ile 16 nanometre 14 nanometre ve daha küçük boyutlu işlemci devreleri 18 nanometre ve daha küçük RAM bellek çipleri ile 128 ve daha fazla katmanlı NAND flash bellek çipleri kontrole tabi olacak Ayrıyeten çip üretimi için gereken materyal makine ve donanımın Çin e ihracatı için de lisans kuralı getirilecek
Yarı iletken mikro devrelerde boyutun küçülmesi süreç kapasitesinin artması ve güç muhtaçlığının azalması manasına geliyor Böylelikle yüksek kapasiteli çipleri entegre eden işlemcilerle daha gelişmiş akıllı aygıt ve donanımlar üretilebiliyor
Çin in gelişmiş mikro çiplerle yapay zeka ve harika bilgisayarlar geliştirmesini askeri alanda kullanılabilecek yüksek kapasiteli entegre devreler imal etmesini önlemeyi amaçlayan kısıtlamalar ABD nin bu alandaki teknolojik üstünlüğünü koruma etmeyi hedefliyor
ABD VATANDAŞLARININ ÇİN DE ÇALIŞMASI MÜSAADEYE TABİ OLACAK
Öte yandan yeni kısıtlamalar ABD vatandaşlarının Çin de çip sanayisinde çalışmasını müsaadeye tabi kılıyor Çin de ileri teknoloji çiplerin üretildiği şirketlerde çalışan Amerikalılar ABD dışında nükleer ve biyolojik silahlar ile füze geliştirme programlarında çalışanlar üzere kontrollere tabi tutulacak
Küresel çip sanayisinin yıllar içindeki entegrasyonu ve çok sayıda ABD şirketinin üretimlerini Çin de yapmasıyla çok sayıda Amerikalı bilim insanı ve mühendis iş gücünün değerli kesimi haline gelmişti
Yeni düzenlemenin akabinde Amerikan vatandaşlarının Çin deki işlerini bırakmak zorunda kalacağı öngörülüyor İhracat denetim listesinde yer alan Yangzte Memory Technologies ve Naura Techology Group un Amerikalı çalışanlarına misyonlarını bırakmalarını bildiri ettiği bildiriliyor
Çin in milletlerarası insan kaynağına erişimine sekte vurması beklenen düzenlemenin çip sanayisinde inovasyonu baltalayacağı varsayım ediliyor
ABD TEKNOLOJİK ÜSTÜNLÜĞÜNÜ KAPTIRMAK İSTEMİYOR
ABD öncüsü olduğu çip sanayisini Çin ile teknolojik rekabetteki kırmızı çizgisi olarak görüyor 5G bağlantı altyapısında olduğu üzere üstünlüğünü kaptırmak istemiyor
Bugün yaygın kullanılan çip ve entegre devreler birinci defa 1970 li yıllarda Silikon Vadisi nde üretilmeye başlandı ABD başlangıcından itibaren tasarım üretim ve satış alanlarında önder ülke pozisyonundaydı Ülke hala tasarım ve satış alanlarında dünyada en büyük hisseye sahip
Küresel çip ekosisteminin bütünü göz önüne alındığında ABD hala sanayinin en büyük aktörü pozisyonunda Başta Intel Qualcomm Micron Nvidia ve AMD olmak üzere dünyanın önde gelen çip geliştiricileri ile Applied Materials Lam Research ve KLA üzere önde gelen çip imalatı donanımlarının üreticilerinin birçok Amerikan şirketleri
Amerikan Yarı İletken Sanayisi Birliğinin bilgilerine nazaran 2022’de 555 9 milyar dolara ulaşan global çip satışlarının yüzde 46 sı Amerikan şirketlerince yapıldı ABD’yi yüzde 21 ile Güney Kore yüzde 9 ile Japonya ve Avrupa ülkeleri yüzde 8 ile Tayvan ve yüzde 7 ile Çin izledi
Fakat ABD nin üretim alanındaki hissesi giderek azalıyor 1990 ların başında yüzde 37 olan üretim hissesi bugün yüzde 12 civarına düşmüş durumda Üretimin büyük kısmı de yurt dışındaki iştiraklerle yapılıyor
İMALATTA ASYA NIN HİSSESİ BÜYÜK
Küreselleşmeyle Amerikan şirketlerinin üretimlerini deniz çok bölgelerdeki taşeronlara aktarmasıyla çip dökümhaneleri Asya ülkelerine kaydı Japonya Singapur Tayvan Güney Kore ve son olarak da Çin imalat alanında değerli güç elde etti
Piyasa araştırma şirketi Trendforce’un 2022 datalarına nazaran Tayvan şirketleri global üretimde yüzde 66 ile en büyük hisseye sahip Tayvan’ı yüzde 17 ile Güney Koreli yüzde 8 ile Çinli ve yüzde 9 ile ABD ve başka ülkelerden şirketler izliyor
Küresel üretimin yaklaşık 4’te 3’ü coğrafik olarak Tayvan Güney Kore ve Çin’de ağırlaşmış durumda
ÇİP VE BİLİM YASASI
Washington son devirde imalat alanındaki hissesini artırmayı tedarik zincirlerindeki kesintilere karşı global pazarın denetimini sürdürmek açısından hayati görüyor
ABD Kongresinde 27 28 Temmuz’da çip üretimi kesimine 280 milyar dolarlık yardımı öngören Çip ve Bilim Yasası kabul edildi
ABD Lideri Joe Biden’ın 9 Ağustos’ta imzalayarak yürürlüğe soktuğu yasa ülkede yarı iletken üretiminin artırılmasını hedefliyor
Yasa yarı iletken üretimi için yaklaşık 52 milyar dolarlık takviyenin yanı sıra yarı iletken fabrikalarının kurulumunu teşvik etmek için dört yıllığına yüzde 25’lik vergi indirimini içeriyor
Yasanın teşviklerden yararlanmak isteyen şirketlere Çin’deki üretim tesislerinin teknolojik kapasitesini geliştirmeme koşulu getirmesi Pekin’in bu alandaki tesirini sınırlama amacına işaret ediyor
ÇİN İN YANSISI NE OLACAK
Çin ABD nin kısıtlayıcı düzenlemelerine karşı şimdi somut harekette bulunmadı Kısıtlamaların kısa ve orta vadede halihazırda teknolojik olarak daha düşük seviyede üretim yapan Çinli şirketlerin kabiliyetini etkilemesi beklenmezken ülkenin uzun vadede teknoloji alanında kendine kâfi hale gelme gayesine darbe vuracağı fakat başka yandan bu amaca yönelik motivasyonunu artıracağı öngörülüyor
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning ABD nin kısıtlamaları ilan etmesinin akabinde yaptığı açıklamada ihracat denetimlerinin milletlerarası ticaret kurallarını ihlal ettiğini vurgulayarak Washington ın adımını teknolojik hegemonyasını sürdürme çabası olarak yorumladı
Çin in Washignton Büyükelçiliği Sözcüsü Liu Pıngyu da ABD teknoloji alanındaki gücünü gelişmekte olan ülkeleri ve yükselen piyasaları boğmak kalkınmalarını engellemek için kullanıyor ABD Çin in ve gelişmekte olan dünyanın geri kalanının sonsuza dek sanayi zincirinin en altında kalmasını umuyor tabirlerini kullandı
Devlet dayanaklı bölüm kuruluşu Çin Yarı İletken Sanayi Birliği de bahisle ilgili açıklamasında keyfi ve ayrımcı olarak nitelediği önlemlerin memleketler arası rekabete muhalif olduğunu belirterek geri çekilmesini istedi
Çin in şirketlerine yönelik ihracat denetimlerine karşı ABD şirketlerine misal yaptırımlar uygulayabilir ancak şimdi bu istikamette işaret görülmüş değil
Çinli üreticilerin nasıl bir yol izleyeceği şimdi kesin değil şirketlerin kısa vadede ABD nin kontrol talebine olumlu karşılık vererek en azından ihracat yasağından kaçınmaya çalışacağı kestirim ediliyor Gerçekten Naura Technology Group borsaya yaptığı bildirimde ABD nin Pekin Büyükelçiliği yetkilileri ile ön görüşmelere başladığını açıkladı
Devlete ilişkin Yangtze Memory Technologies şirketi ise faaliyetlerini memleketler arası regülasyonlara uygun olduğunu belirterek iş birliği sinyali verdi
Pekin in reaksiyonu ne olursa olsun ABD nin Çin e karşı başlattığı çip savaşının ilanı niteliğindeki adım ileri teknolojinin gelecekte iki ülke ortasındaki stratejik rekabetin ana cephe sınırını olacağını gösteriyor
