Afrika’yı dünyanın en büyük serbest ticaret pazarlarından biri konumuna yükseltecek Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesi Mecidiyeköy Escort bayan AfCFTA anlaşmasının resmi açılışına Nijer’in başkenti Niamey’de 7 Temmuz da yapılan Afrika Birliği AfB 12 Olağanüstü Zirvesi’nde start verildi
Uygulamaya geçilmesi için 27 AfB ülkesinin meclisinden onay alarak en az Escort Mecidiyeköy 22 ülkenin onay vermesiyle asgari çoğunluk engelini de aşan AfCFTA’yı son olarak Afrika’nın en büyük ekonomisi Nijerya ile komşusu Benin imzaladı Kıtanın 55 ülkesinden 54’ü projede yer almayı kabul ederken Mecidiyeköy Escort imzalamayan tek ülke Eritre oldu
Gana’nın Genel Sekreterliğine getirildiği AfCFTA için menşe kuralları gümrük tarifesi dışı engellerin izlenmesi ve kaldırılması birleşik dijital ödeme sistemi gibi temel enstrümanların başlatılmasına da karar verildi
Çalışmalara 7 yıl önce başlandı
Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesi nin kurulmasına ilk olarak 2012 yılında Etiyopya da yapılan Afrika Birliği Zirvesi nde karar verildi
Kıta ülkeleri arasındaki ticaret hacminin yetersizliği ile ithalata dayalı ekonomik yapı nedeniyle alınan karar akabinde mal ve hizmetler gibi kişilerin de serbest dolaşımını sağlayacak protokolün yürürlüğe girmesini hızlandırma çalışmalarıyla desteklendi
Mart 2018 de Ruanda da masaya konan Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesi anlaşmasını şimdiye kadar hemen hemen bütün Afrika ülkeleri imzalarken şu ana kadar 27 ülke kendi meclisinde anlaşmaya onay verdi
Anlaşmayı onaylayanlar arasında Gana Kenya Ruanda Nijer Çad Kongo Cumhuriyeti Cibuti Gine Eswatini Mali Moritanya Namibya Güney Afrika Uganda Fildişi Sahili Togo Mısır Senegal Sierra Leone Etiyopya Gambiya Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti Burkina Faso Gabon Ekvator Ginesi Sao Tome ve Prince ile Zimbabve bulunuyor
AfCFTA ile kıtada ticaret oranı önemli ölçüde artacak
Afrika’da özellikle sanayi alanındaki yatırımların artmasına büyük katkı sunması beklenen anlaşma ile farklı tarifelerle kıtada işlem gören ticari ürünlerin yüzde 90’ının ortak tarifeler altında derlenip iç pazarlara daha rahat ulaşabilmesi kıta içi ticaret oranında orta vadede yüzde 50 oranında artış görülmesi öngörülüyor
Ekonomistlere göre zayıf kara yolu ile demir yolu bağlantıları geniş güvensiz bölgeler yolsuzluk bürokrasiye dayalı sorunların büyümeye ve entegrasyona zarar veren önemli faktörlerin aşılması güvenlik ve altyapı ilgili sorunların giderilmesi halinde söz konusu artış oranı daha üst seviyelere de çıkabilir
AfB hayata geçireceği Afrika Pasaportu projesiyle de Afrikalıların kıtanın diğer ülkelerine vizesiz girmesine imkan sağlayacak
AfB Komisyonu Başkanı Musa Faki Muhammed önceki gün olağanüstü zirvede anlaşmanın yürürlüğe girmesinden birkaç ay sonra olumlu etkilerinin hissedileceğine işaret ederek AfCFTA kıta için bir gurur kaynağı kıtasal entegrasyonlardan biri olacak ve Abuja anlaşması hedeflerinin yakalanması ile 2063 beklentilerinin karşılanmasına zemin teşkil edecektir diye konuştu
Kıta ülkeleri arasındaki ihracat yüzde 50 yi bulabilir
Kıta ülkelerinin üretimini artırarak ithalatı azaltmasını teşvik edecek olan anlaşma iç piyasada gümrük vergileri ve döviz kıtlığı nedeniyle gelen hayat pahalılığını da azaltmış olacak Asya da kıta içerisindeki ticaret yüzde 58 Avrupa da bu oran yüzde 67 iken Afrika ülkelerinin kendi arasındaki ihracat oranı şu anda sadece yüzde 15 düzeylerinde
Anlaşmanın sorunsuz şekilde uygulamaya sokulmasının kıta içerisindeki ticareti 4 yıl içinde yüzde 50 seviyelerine çıkarabileceği tahmin ediliyor
Kısa vadede çoğu ülkede ürünlerin yüzde 90 ında 5 yıl içerisinde gümrük vergilerinin kaldırılması planlanırken vergilerin sıfırlanmasında en az gelişmiş ülkelere 10 yıl Cibuti Etiyopya Madagaskar Malavi Sudan Zambiya ve Zimbabve den oluşan 7 li gruba 15 yıl süre tanındı
Ticaretin en fazla yüzde 7 sini oluşturacak hassas ürünler de ise vergilerin 10 ila 13 yıl arasında sıfırlanması planlanıyor
Her ülkeye tanınan ve en fazla yüzde 3 ünü oluşturabilecek istisna ürünlerde ise vergilerin kaldırılması planlanmıyor
Çin ve Türkiye için büyük önem taşıyor
Kıtada özellikle sanayi alanında yatırımlarını artıran ve Afrika ülkelerine ihracatını her geçen yıl büyüten Çin ve Türkiye gibi ülkelerin iş adamları için büyük önem taşıyan anlaşmanın istihdama da büyük katkıda bulunması bekleniyor
Uzmanlar anlaşmanın Afrika kıtasında piyasa verimliliğini artırma ve iş yapma maliyetini azaltmasının yabancı yatırımları da artıracağını belirtiyor
Diğer yandan AfCFTA altında yapılacak kıta içi ticaret olumsuz küresel şokların etkilerini hafifletebileceği gibi daha büyük ve etkili bir yerel piyasa küresel talepteki oynaklığın yol açtığı bozulmalara karşı sigorta vazifesi de görebilir
Ayrıca AfCFTA nın getireceği teknoloji aktarımı endüstriyel gelişme ve büyüme kaynaklarının çeşitlenmesi kıtayı uluslarası ticarette de daha rekabetçi bir konuma taşıyabilir
AfCFTA anlaşması Dünya Ticaret Örgütü DTÖ kurulduğundan bu yana en fazla ülkenin katılım gösterdiği STB anlaşması olma özelliğine sahip
1 2 milyar insanın yaşadığı ve 2 5 trilyon dolar gayri safi yurt içi hasılaya sahip Birliğe üye ülkelerin anlaşmayı uygulamaya geçirmesiyle kıta ekonomik entegrasyonda büyük başarı elde etmiş olacak
AfCFTA nın önündeki engeller
AfCFTA nın önündeki en büyük engelin de yine kıtadaki koruyucu ticaret yapan ülkeler olabileceği tahmin ediliyor
AfCFTA nın kıta içi ticaretteki metaların yüzde 90 ına yakınında gümrük vergilerini kaldırması beklense de anlaşmada yer alan hassas ürünler birincil ürünler ya da istisna ürünler listesi endişeye yol açıyor
Kurumsal ve kapasite eksiklikleri anlaşmanın uygulamaya konulması önündeki diğer bir engel olarak görülüyor
Kaynak AA
