Milli Gayret’in merkezi Ankara Anadolu’nun düşman işgalinden kurtarılmasından sonra 13 Ekim 1923’te genç Türkiye Cumhuriyeti’nin Maltepe Escort başkenti oldu
Birinci Dünya Savaşı sonunda yurdun işgal edilmesi üzerine Mustafa Kemal Paşa 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ayak basarak Ulusal Uğraş’ı başlattı
Osmanlı Mebusan Meclisi son defa 12 Ocak 1919’da İstanbul Escort İstanbul’da toplanmış 16 Mart 1919 günü İngilizler İstanbul’a girmiş Meclis’in çalışmalarına son vermişti
Artık Osmanlı Mebusan Meclisi’nin İstanbul’da toplanma mümkünlüğü kalmamıştı Milletvekillerinin toplanacağı ve ülkenin yönetileceği bir başşehir gerekiyordu
19 Anadolu Yakası Escort Mart 1919’da Mustafa Kemal Paşa kimi vilayetlere ve komutanlıklara Türk ulusu kendi hayatını ve bağımsızlığını koruyacaktır sözünü içeren bir genelge gönderdi Bu genelgeden sonra temsilcilerle Osmanlı Mebusan Meclisi’nden gelen üyeler Ankara’da toplanmaya başladı
Kurtuluş Savaşı’nda Ankara’nın değeri düşman işgalindeki Geyve Boğazı Kütahya ve Afyon üzere mevkilere demir yoluyla irtibatlı ve muharebe imkanlarının kâfi olmasından kaynaklanıyordu
Mustafa Kemal Paşa Temsilciler Konseyi üyeleriyle 27 Aralık 1919 günü Ankara’ya geldi Ankara’da halk ve Seğmenler tarafından büyük bir sevgi ve coşkuyla karşılanan Mustafa Kemal Paşa Kurtuluş Savaşı’nın planlarını bu kentte hazırladı
Savaşın muvaffakiyete ulaşması için nizamlı orduların kurulması kararı Ankara’da alındı Bu ordular İnönü’de Sakarya’da Dumlupınar’da düşmanı bozguna uğrattı 30 Ağustos 1922’de kazanılan Başkomutanlık Savaşı ile Kurtuluş Savaşı tamamlandı
9 Ekim 1923’te Dışişleri Bakanı İsmet Paşa Türkiye devletinin makarrıidaresi idare merkezi Ankara şehridir sözünün yer aldığı tek unsurluk yasa tasarısını Meclis’e sundu
10 Ekim’de İkdam gazetesinde yer alan haberde saat 2’den 6’ya kadar devam eden toplantıda İsmet Paşa ve arkadaşlarının verdikleri genelge mucibince Teşkilat ı Esasiye Kanunu’na ‘Türkiye devletinin makarrıidaresi Ankara şehridir’ biçimindeki unsurun ek edilmesinin kabul edildiği ve bahsin bir sonraki gün Meclis’in genel toplantısında tekrar gündeme getirilip hususun kanuniyetinin savunulacağı tabir edildi
Aynı tarihli Tanin gazetesinde Ankara Merkezi Hü kü met başlıklı haberde ise fırka toplantısında Ankara’ya Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın isminin verilmesi hakkındaki teklifin toplantıya başkanlık eden Mustafa Kemal Paşa tarafından gündeme dahi alınmadığı bilgisi yer almaktaydı
Yasa tasarısı 10 Ekim’de Layiha Kurulu’ndan yeniden tıpkı gün Anayasa Kurulu’ndan süratle geçti ve 13 Ekim 1923’te Meclis Genel Şurası’na geldi
Tasarı tartışmalardan sonra oy çokluğuyla kabul edildi Oturum Lideri Ali Fuat Paşa’nın oy çokluğuyla kelamına kimi milletvekillerinin oy birliğiyle sesleriyle itiraz etmesi üzerine Ali Fuat Paşa Efendim kalkmayan el vardır Oy birliğiyle diyemem gördüm büyük çoğunlukla kabul edilmiştir diyerek oturumu sonlandırdı
Yasa teklifi halinde gündeme gelen bu husus Ankara kentinin Türkiye devletinin başşehri olmasına ait Malatya Milletvekili İsmet Paşa’nın 2 188 sayılı yasa önerisi üzerine Anayasa Komitesince düzenlenen 10 10 1923 tarihli mazbata TBMM’nin 13 10 1923 tarihli 35 birleşiminin 2 oturumunda okunarak olduğu üzere kabul edilmiş ve Ankara kentinin Türkiye devletinin başşehri olması büyük çoğunlukla kararlaştırılmıştır formunda karara dönüştü
Kabul edilen karar Ankara’nın Mustafa Kemal ve Heyet i Temsiliye’nin kente gelişinden itibaren fiili olarak sürdürdüğü merkez olma özelliğini başşehir sıfatıyla taçlandırdı
Bu metin bir kanun değil TBMM kararı olduğundan daha sonra Anayasa’da yer aldı
Mustafa Kemal Atatürk Ankara’nın başşehir olmasının kıymetini Nutuk’ta Bütün fikirler yeni Türkiye’nin başşehrinin Anadolu’da ve Ankara kenti olması gerektiğinde toplanıyordu Coğrafya ve strateji durumu en kesin kıymeti taşıyordu Devletin başşehrini bir an evvel saptayarak iç ve dış kararsızlıklara son vermek çok gerekli idi sözleriyle vurguladı
Ankara’nın başşehir olmasının akabinde süratli bir imar faaliyetine girişildi Yabancı uzmanlar getirilerek kentin gelecek yılları planlandı Eğitim ve kültürel kurumlara öncelik verildi
O yıllarda kente ziyarete gelen yabancı gezginler Sihirli görünmez bir el her şeyi değiştirdi tabirini kullanarak Bir vakitler ölülerin yattığı yerlerde gerçek kamu binaları yükseldi çok sayıda otel bir başşehirden beklenen rahatlığı sunan güzelleştirmelerle kapılarını hizmete açtı Büyük okullar inşa edildi Yenişehir Cebeci Çankaya Çankırı Kapı Gar yakınlarında birçok semt oluştu değerlendirmesinde bulundu
