BAŞ DÖNMESİ NEDİR?
Kişinin kendisinin ya da etrafındaki objelerin dönüyormuş üzere hissetmesi durumu baş dönmesi olarak tanımlanır. Çoğunlukla vertigo ile eş anlamlıymış üzere kullanılmaktadır. Lakin baş dönmesiyle vertigo tam olarak birebir manaya gelmemektedir.
Baş dönmesi kolay bir durumun sebep olduğu bir şikayet olabilmektedir. Vertigo ise tek başına bir hastalık olmamakla birlikte çoklukla altta yatan bir hastalığın meydana getirdiği önemli bir semptomdur.
BAŞ DÖNMESİ NEDENLERİ NELERDİR? BAŞ DÖNMESİ NEDEN OLUR?
Her baş dönmesi bir hastalığın habercisi değildir. Bazen, çok yorulmak, gerilimli olmak üzere ruhsal sebepler ya da ani ve süratli hareketler anlık baş dönmesi şikayetine yol açabilmektedir. Lakin gündelik hayatı olumsuz etkileyen ve sık sık tekrarlayan baş dönmeleri için kesinlikle altta yatan neden araştırılmalıdır. En yaygın baş dönmesi nedenleri aşağıdaki üzeredir:
1. MS hastalığı
2. Hipertansiyon
3. Beyin tümörleri
4. Periferik vertigo
5. Enfeksiyonlar
6. Migren
7. Travmalar
8. Diyabet
9. Damarsal nedenler
10. Ruhsal etkenler
11. Metabolik hastalıklar
Periferik vertigo: İç kulağın istikrar sorunları nedeniyle oluşan baş dönmeleri bu kümeye girmektedir. Beyinden kaynaklanmayan baş dönmeleridir. Çoklukla iç kulakta yer alan kristallerin yerinden oynaması ile bağlıdır. Periferik vertigo KBB kısmının uzmanlık alanına girmektedir.
Ayrıca iç kulakta çok basınç nedeniyle ortaya çıkan bir hastalık olan Meniere de baş dönmesi sebeplerinden birisidir.
Enfeksiyonlar: Orta kulak iltihabı, grip üzere çeşitli enfeksiyonlar baş dönmesine yol açabilmektedir. Uygun bir tedavi sonrasında enfeksiyon oranı düştüğünde baş dönmesi şikâyeti de ortadan kalkacaktır.
Metabolik hastalıklar: Tiroit sorunları, otoimmün hastalıklar, karaciğer ve böbrek hastalıkları ve bu hastalıkların tedavisinde kullanılan kimi ilaçlar da baş dönmesine yol açabilmektedir.
Damarsal nedenler: Beyinde damar sertliği baş dönmesine yol açabilen hastalıklardan birisidir.
Beyin tümörleri: Beyinde yer alan uygun ya da makûs huylu tümörler baş dönmesi şikayetine yol açabilmektedir. Gerçek planlanmış bir tedavi sonrasında baş dönmesi şikâyeti de sona ermektedir.
MS hastalığı: Halk ortasında MS olarak söylem edilen Multiple Skleroz beyin ve omurilikteki sonları etkileyen bir hastalıktır. Çoğunlukla hastalar otururken istikrarlarını denetim edebilirken, ayakta iken baş dönmesi ya da dengesizlik hissi yaşayabilmektedir.
Migren: Şiddetli baş ağrısı olarak bilinen migren atakları sırasında hastaların birçoğu baş dönmesi şikayeti ile de karşı karşıya kalmaktadır. Ataklar sırasında mide bulantısı da bu şikayetlere eşlik edebilmektedir. Migrene eşlik eden baş dönmesi ve istikrar sorunlarının olması, bunların sıklıkla tekrar etmesi durumu vestibüler migren olarak isimlendirilir.
Travmalar: Geçirilen kazalar da baş dönmesini tetikleyen durumlardan birisidir. Başa sert bir darbe almak bireyde baş dönmesi şikayetine yol açabilir. Lakin bu baş travmalarının yakın bir vakitte olması kaide değildir. Örneğin 1 sene evvel yaşanan kaza nedeniyle de kişi baş dönmesi şikâyeti ile karşı karşıya kalabilmektedir.
Diyabet: Beyin hücrelerinin şeker kullanımı bozulması ve kâfi güç alamaması nedeniyle baş dönmesi oluşabilir. Bu çeşitteki baş dönmelerinin diyabet hastalığı ile bağlantılı olduğunu söyleyebiliriz.
Psikolojik etkenler: Duygu durum bozuklukları, panik atak, anksiyete, gerilim, uykusuzluk üzere ruhsal etkenler de baş dönmesinin sebepleri ortasında sayılabilmektedir. Bireyde fizyolojik hiçbir sorun olmadığı halde baş dönmesi yaşayabilir.
Tekrarlayan baş dönmesi ataklarında öncelikle gerekli tüm teşhis ve testler yapılmalı ve başka fizyolojik hastalıklar elenmelidir. Fizyolojik sorun görülmediği halde şahısta baş dönmesi atakları devam ediyorsa kesinlikle ruhsal dayanak alınmalıdır.
Hipertansiyon: Beyin damarlarının çaplarını daraltmasına sebep olan hipertansiyon kan debisinin düşmesiyle birlikte baş dönmesi şikayetini ortaya çıkarabilmektedir. Hipertansiyon hastalarının kısa müddetli de olsa baş aşağı durmaya sebep olacak hareketlerden kaçınması gerekir.
BAŞ DÖNMESİ TEDAVİ PROSEDÜRLERİ NELERDİR?
Bazı baş dönmesi tipleri zaten geçse de çoğunlukla tedavi, baş dönmesine neden olan odak hastalığın güzelleştirilmesine yönelik olarak uygulanır.
Farklı sıhhat sorunlarından kaynaklanabilen baş dönmesi, aslında odak hastalıktan kaynaklanan semptomatik bir bulgudur.
Bu yüzden altta yatan rahatsızlığın belirlenmesi son derece kıymetlidir. Baş dönmesi, kalp krizi ya da inme üzere önemli bir sıhhat sorunundan kaynaklanıyorsa acil müdahale gerekebilir.
Susuzluk üzere bir nedene bağlıysa IV sıvılar ile tedavi düzenlenebilir.
Nefes darlığı üzere ek belirtilerin varlığında bireye oksijen verilebilir.
BPPV’den kaynaklıysa baş hareketleri ile baş dönmesi şikayeti giderilebilir.
