BM Çocuk Vefatları İddiaları Kuruluşlar Ortası Kümesi’nin (BM IGME) yayımlanan son raporuna nazaran, 2021’de 5 milyon çocuk 5 yaşından evvel hayatını kaybederken, 5-24 yaş ortası 2,1 milyon çocuk yahut genç yaşama veda etti.
BM’nin yayımladığı bir öteki rapora nazaran, tıpkı devirde 1,9 milyon bebeğin meyyit doğduğu tespit edilirken, bu vefatlar sıhhat sistemine adil erişim ve yüksek kaliteli çocuk sıhhati hizmetlerinin sağlanmasıyla önlenebilirdi.
2000 yılından bu yana dünya genelinde her yaşta daha düşük mevt riski kayda geçerken, global olarak 5 yaş altı çocuk vefatları yüzde 50 azaldı.
Bu süreçte, 5-24 yaş ortası çocuk ve gençlerin mevt oranında yüzde 36, meyyit doğum oranında ise yüzde 35’lik düşüş yaşandı. Ölümlerin azalmasına en değerli etkenlerden biri olarak, bayan, çocuk ve gençlerin faydalandığı temel sıhhat sistemlerine yapılan yatırımlar gösteriliyor.
Ancak 2010 sonrasında vefat oranlarındaki düşüş değerli ölçüde azalmaya başlarken, 54 ülke, 5 yaş altı çocuk vefatları için belirlediği Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarını tutturamama riskiyle karşı karşıya.
2030’A KADAR YAKLAŞIK 59 MİLYON ÇOCUK VE GENÇ ÖLEBİLİR
2021’de her 4,4 saniyede bir çocuk yahut genç vefatının gerçekleştiğini açıklayan BM, sıhhat sistemlerinin yeteri kadar geliştirilmemesi halinde 2030’a kadar yaklaşık 59 milyon çocuk ve gencin ölebileceği, 16 milyon bebeğin ise meyyit doğum nedeniyle kaybedilebileceği ihtarında bulundu.
Raporda görüşlerine yer verilen Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) Data Analitiği Planlama ve İzleme Yöneticisi Vidhya Ganesh, her gün çok sayıda ebeveynin çocuklarını kaybetmesi travmasıyla karşılaştığını belirterek, “Böylesine yaygın ve önlenebilir bir trajedi, asla önlenemez olarak kabul edilmemelidir. Her çocuk ve bayanın eşit olarak faydalanabileceği temel sıhhat hizmetlerine yapılacak yatırım ve güçlü siyasi irade ile ilerlemek mümkündür.” tabirlerini kullandı.
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Anne, Çocuk ve Ergen Sıhhati Enstitüsü Yöneticisi Anshu Banerjee, çocukların hayatta kalma talihinin yalnızca doğduğu yere nazaran şekillenmesi ve hayat kurtarıcı sıhhat hizmetlerine ulaşmada yaşanan eşitsizliklerin büyük bir adaletsizlik olduğunu belirtti.
Banerjee, “Dünyadaki tüm çocuklar, muhtaçlıklarının karşılanması, hayata en güzel formda başlamaları ve geleceğe umutla bakabilmeleri için güçlü temel sıhhat hizmetlerine muhtaçlık duymaktadır.” değerlendirmesinde bulundu.
EN FAZLA ÇOCUK VEFATI SAHRA ALTI AFRİKA VE GÜNEY ASYA’DA
Sahra Altı Afrika ve Güney Asya çocuk ölümlerinin en çok yaşandığı bölgeler olarak öne çıkarken, Sahra Altı Afrika’da 2021’deki tüm 5 yaş altı çocuk ölümlerinin yüzde 56’sı, Güney Asya’da ise yüzde 26’sı görüldü.
Sahra Altı Afrika’da doğan çocuklar dünyada en fazla vefat riskiyle karşı karşıya kalırken, bu riskin Avrupa ve Kuzey Amerika’da doğan çocuklardan 15 kat daha fazla olduğu belirtiliyor.
Covid-19 salgını direkt olarak çocuk vefatlarını etkilemese de salgının gelecekte bu riski artırabileceği iddia ediliyor.
Raporlar, aşılama kampanyaları, beslenme hizmetleri ve temel sıhhat hizmetlerine ulaşımdaki eksiklere dikkati çekerken, bu durumun sıhhat ve refahı uzun yıllar boyunca tehlikeye atabileceği belirtiliyor.
