Vücudun dik durmasını sağlayan omurga ortalarından omuriliğin geçtiği ve omur vertebra denilen 33 kemikten oluşur perabet Omurlar bir adet yumuşak disk ve iki adet yüzeysel eklem ile birbirlerine bağlanırlar Kuvvetli bağ dokusundan oluşmuş olan disk bir omuru başkasına bağlayan en değerli yapıdır
Disk içinde ise omurlardaki perabet giriş baskıyı amortisör vazifesiyle karşılayan kıkırdak bir doku vardır Yanlış ya da aykırı hareket yapma ya da tartı kaldırma üzere hareketlerle adaleler kasılır ve bu bağlar sıkışır Ayrıyeten yaşlandıkça diskin merkezi perabet üye ol su içeriğini kaybeder diskin yastıklama vazifesini eskisi kadar âlâ yapamaz hale getirebilir
Disk bu nedenlerle hasar gördüğünde dış katmanı da yırtılabilir ve disk içindeki kıkırdak doku dış katmandaki bir yırtıktan çıkarak hudutların ve omuriliğin yer aldığı boşluğa taşar Bu durum da boyun fıtığına neden olur Bu taşma kol ve omuriliğe giden hudutlara baskı yaptığından çeşitli şikayetler oluşturur
BOYUN FITIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR
Boyun fıtığı omurilik ve hudut köklerini etkileyen en sık hayatın 30 40 lı yaşlarında hastalıktır Boyun fıtığının belirtileri fıtığın yerine hastalığın mühletine ve ciddiyetine bağlı olarak değişkenlik gösterir En sık karşılaşılan boyun fıtığı belirtileri ise şöyledir
Tek taraflı kola gerçek yayılan bir ağrı
Parmak uçlarına kadar yayılır ve uyuşma ile birlikte seyreden ağrı
Ağrı ile birlikte yayıldığı kolda kuvvet kaybı
Ele alınan cisimleri düşürmek
Yürüme zahmeti ve dengesizlik
Boyun fıtığı akut ve kronik olarak iki periyoda ayrılabilir
Akut dönemde nukleus pulpozus un fıtıklaşması yahut özgür olarak dışarı çıkması durumu kelam konusu iken kronik periyotta kemikte gagalaşmaların oluşumu osteofit yahut genel olarak omurga sistemini oluşturan yapıların yaygın dejenerasyonu ile servikal spondilozis ismi verilen bir tablo kelam mevzusudur
Akut boyun disk fıtıklaşmalarında tek taraflı kürek kemiğine göğse üst ekstremiteye yayılan ağrılar hissedilebilir Ağrı öksürük ıkınma ve hapşırma ile artabilir
Ağrı ve uyuşukluğun sıklaşması ve belli müddette yatak istirahati ile geçmemesi durumunda kesinlikle bir beyin ve hudut cerrahına başvurulması gerekir
BOYUN FITIĞI NEDEN OLUR
Boyun fıtığı 20 40 yaşları ortasında çoklukla bedenini çok kullanan şahıslarda ortaya çıkar Ağır yük kaldırma aykırı bir hareket yapma itme hareketinin sık yapılması bağ dokusunun yırtılması yani fıtık riskini artırır Trafik kazaları ya da yüksekten düşme de başka nedenler ortasındadır
Bunların yanı sıra duruş bozukluğuna yol açan uzun vadeli masa ya da bilgisayar başında oturanlarda da bu rahatsızlık sık ortaya çıkar
Cep telefonunun uzun mühlet kullanımı boynu eğerek uzun mühlet ekrana bakmak ya da telefonu boyna kıstırarak konuşmak da boyun fıtığına yol açabilir
Telefon ya da tableti göz hizasından aşağıda tutmak ve uzun mühlet bu formda bakmak boyun fıtığı için risk oluşturur
Tam olarak genetik bir geçiş kelam konusu olmasa da anne babasında bu hastalık görülen çocukların boyun fıtığı olma riski disk eklemlerin hassasiyetinde genetik faktörlerin tesirli olabilmesinden dolayı daha fazladır
BOYUN FITIĞINA DÜZGÜN GELEN ANTRENMANLAR NELERDİR
Boyun fıtığından korunmak için boyun fıtığına düzgün gelen idmanları tertipli olarak yapmakta yarar vardır Genelde boynu sağa sola bükmeden boyun adalesini güçlendiren idmanlar boyun fıtığına yakalanma riskini azalmaktadır
İzometrik denilen elin alnın ortası şakak ve enseye konularak itilmesi formunda yapılan ve her bir itmede 10 a kadar sayılan antrenmanlar boyun kaslarını güçlendirmektedir Önerilen bu hareketler günde en az 2 ya da 3 sefer yapılarak bir hayat üslubu haline getirilmelidir
Kişi gün içinde 5 dakikayı kendine ayırarak boyun fıtığı riskinden korunabilir Bunun yanında boyun fıtığına yakalanma riski olanlar şuurlu ve nizamlı olarak yüzerek bu riski azaltabilir Yüzme boyun yapısının bozulmasını engelleyen değerli bir faktördür Masa başında çalışan bireyler ise sırt ve bel takviyesi olan sandalyeler kullanmalıdır Mümkün olduğu kadar klimalardan uzak durulmalı ve bilgisayarlar göz hizasında olacak formda çalışılmalıdır
BOYUN FITIĞI NASIL TEDAVİ EDİLİR
Tedavinin birinci önceliği hastanın eğitimidir Hastaya yanlışsız duruş ve oturma konumu öğretilir Ağır yük taşımaktan kaçınmak gereklidir Hastalar tedavi müddetince lokal ısı tedavisinden büyük yarar görürler
İlaç tedavisi olarak ağrı kesiciler ve kas gevşeticiler kullanılır Seanslar halinde fizik tedavi de konservatif ilerlemeyi engelleyici tedavi planlaması içerisinde yer alabilir Akut ani başlangıç devirde birinci üç gün boyunluk kullanımı hastayı rahatlatabilir Daha uzun müddet boyunluk kullanımı boyun kaslarını zayıflatabileceği için tavsiye edilmez Tecrübeli fizik tedavi uzmanları ile uzunluğunda itme çekme ve germe idmanları yapılabilir Boyun omuru etrafındaki kasları güçlendirmek için boyun fıtığı idmanları önerilir
Bu idmanların tabibin bilgisi ve önerisi olmadan gerçekleştirilmesi mevcut sorunu kötüleştirebileceği için bilinçsizce uygulanmamaları önerilir
Boyun germe egzersizi
Yatak üzere düz bir tabanda sırt üstü uzandıktan sonra başın yavaş ve nazikçe geriye hakikat hareket ettirilmesi ile gerçekleştirilir Baş geriye uzatılıp uzunluğunda gerginlik meydana geldikten sonra kişi bu durumda 1 dakika müddet ile tutulur ve akabinde 1 dakika dinlendirilir Yaklaşık 5 15 tekrardan meydana gelen bu idman sırasında kişinin belirtilerinin şiddetlenmesi antrenmanın kesilmesi gerektiğine işaret eder
Boyun germe idmanı yüz üstü yatarken başın üst yanlışsız hareket ettirilmesi ile de gerçekleştirilebilir Bu biçimde yapılan antrenman için mühlet 5 ile 10 saniye ortasındadır ve 15 20 sefer tekrarlanır
Boyun retraksiyon Çekme egzersizi
Kollar iki yanda olacak halde sırt üstü yatılan konumda gerçekleştirilen retraksiyon antrenmanı çenenin göğüse yanlışsız hareketi ile yapılır Çene göğüse ulaştıktan sonra 5 10 saniye bu durumda tutulan hastaya bu antrenman yaklaşık olarak 15 20 defa tekrarlatılır
Bu antrenmanların emeli fıtıklaşma bölgesindeki kan akımını arttırmak gerilimi azaltmak ve güçlenmeyi sağlamaktır Bu idmanlar dışında boyun bölgesinde çok bir baskı oluşturacak koşma zıplama ağır kaldırma ve ani hareketler içeren aktivitelerden kaçınmak da boyun fıtığı hastalarında güzelleşme sürecinin olumsuz etkilenmemesi için ehemmiyet arz eder Bu stil ziyanlı aktivitelerin sonuçlarını kişi ömrü boyunca yaşayabileceği için dikkatli olunmalıdır
Boyun fıtıklarının büyük çoğunluğu ameliyatsız düzgünleşir Hastanın kol ve ellerinde ilerleyici güç kaybı varsa ve hasta öteki tedavilere karşılık vermiyorsa cerrahi düşünülebilir Boyun fıtığı ameliyatı beyin cerrahları tarafından yapılan bir ameliyattır
Boyun fıtığı tedavisinde spinal enjeksiyon yöntemi
Çok şiddetli kol ağrıları varsa ağrıyı hafifletmek için doktor omurilik içindeki epidural boşluğa kortizon ilaçlar enjekte edebilir Spinal enjeksiyon formülü radyolojik görüntülemelerden faydalanılarak direkt olarak fıtıklaşma bölgesine gerçekleştirilen tedavi uygulamasıdır Bu tedavi hudut ve diskteki ödemi ve inflamasyonu azaltmaya yöneliktir Kortizon enjeksiyonları ile kişinin kimi şikayetlerinde uzun bir mühlet boyunca rahatlama sağlanabilir
Boyun fıtığı ameliyatı hakkında genel bilgiler
Boyun fıtığı hastalarının yaklaşık olarak 10 unda cerrahi müdahale ihtiyacı meydana gelebilir Bu ameliyatta gaye diskin sona baskı yapan kısmının çıkarılmasıdır
Uygulanan prosedüre nazaran bu ameliyat laminektomi ya da diskektomi olarak isimlendirilir İlerlemiş ve nörolojik sorunların eşlik ettiği olgularda yahut başka tedavi yollarına karşın hastanın şikayetlerinin denetim altına alınamaması halinde başvurulan diskektomi ameliyatında diskin çıkarılarak tekrar fıtıklaşmanın önüne geçmek amaçlanır
Laminektomi sürecinde ise cerrah hudut köklerinin çıktığı bölgeyi genişleterek bu alandaki baskıyı azaltır Küçük bir kesiden girilerek yapılan bu süreci cerrah mikroskop kullanarak gerçekleştirir
Günümüzde bilhassa bel bölgesinde yer alan fıtıklaşmış diskler cerrahi olarak büsbütün çıkarılmakta ve yerine protezler konulabilmektedir Bu süreç hasta genel anestezi altındayken gerçekleştirilir Lakin protez uygulaması her hasta için uygun değildir Bilhassa fıtıklaşma ile birlikte çeşitli eklem iltihabı yahut osteoporoz kemik erimesi hastalığı bulunan şahıslarda fıtıklaşmanın yalnızca bir bölgede değil omurganın birçok bölgesinde dejenerasyon meydana gelmesi nedeniyle bu şahıslarda protez kullanılan teşebbüsler tercih edilmez
BOYUN SIHHATİ İÇİN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER NELERDİR
Boyun sıhhatinin korunması için gün içinde uyulması için gereken kurallar ve antrenmanlar değerlidir
Bakılan kişi cisim ya da nesneye cepheden baş boyun ve gövde tıpkı düzlem üstünde olacak biçimde dönülmelidir
Uzun müddet birebir durumda kalmaktan kaçınılmalıdır Oturma ve ayakta kalma mühleti 45 dakikayı geçmemelidir Azamî 45 dakikada bir konum değiştirmek ihmal edilmemelidir
Yüz üstü yatmak yerine yan yatmak tercih edilmelidir Ortopedik yastık kullanmak kıymetlidir Kuş tüyü elyaf üzere hususlardan yapılmış yastıklar boyun sıhhati için uygun değildir
Okuma sırasında boynu öne hakikat ileri derecede bükmek boyun sıhhati açısından uygun değildir Uzun periyodik okumada boynu bükerek değil kitap yüksekliğini uygun bir düzeyde ayarlayarak ve göz hareketleri ile okuma yapılmalıdır Bunun için açılı kitap dayanakları kullanmak yararlı olur
Özellikle bilgisayar kullanırken ekran göz hizasında olmalı ve ekrana gövde ile istikametlenmiş olarak bakılmalıdır
Boyun rüzgardan soğuktan direk boyna vuran klima akımlarından korunmalıdır Banyo ve yüzme sonrasında ıslak kalmamaya dikkat edilmelidi