Türkiye Cumhuriyeti tarihinde inşasına başlanan birinci kilise olan Yeşilköy’deki Mor Efrem Süryani Kadim Ortodoks Kilisesi’nin iki ay içinde açılması planlanırken, son eksiklerin giderilmesi için hummalı bir çalışma yürütülüyor.
Süryani cemaatinin talebi üzerine yer tahsis edilmesinin akabinde 2019’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı merasimle temeli atılan kilisenin açılışı için gün sayılıyor.
Yeşilköy’de Latin Katolik Mezarlığı’nın bulunduğu alanın boş olan 700 metrekarelik kısmına beş katlı olarak projelendirilen kilisenin bir katı, ayin bittikten sonra cemaatin toplanacağı, vaftiz, taziye ve düğün üzere merasimler ile toplantı ve konferansların yapılacağı kültür salonuna ayrıldı. Giriş katında, ayinlerin yapılacağı kısmın bulunduğu kilisede, metropolitlik hayat alanı, konuk odaları ve otopark yer alıyor.
Kültür salonundaki avizeler ve ses sistemleri takılırken, ileriki günlerde de ayinlerin yapılacağı kattaki avizelerin asılması planlanıyor.
Kentte yaşayan yaklaşık 17 bin Süryani’ye ilişkin ikinci kilise olacak yapıda gelinen son nokta görüntülendi.
İstanbul Süryani Kadim Vakfı Lideri Sait Susin, 1844’te Tarlabaşı’nda yapılan kilisenin İstanbul’daki Süryanilerin muhtaçlığını karşılamadığını, bu nedenle kardeş cemaatlere ilişkin 6 kilisede de ibadetlerini yapmaya çalıştıklarını anlattı.
Kardeş cemaatlerin kiliseleriyle kendi ritüellerinin çok uyuşmadığını ve müddet problemi yaşayabildiklerini lisana getiren Susin, yeni bir kiliseye gereksinim duyduklarını söyledi.
Süryani cemaatinin ağır olarak yaşadığı Yeşilköy, Bakırköy ve Florya’da bir kiliseye muhtaçlık olduğunu belirten Susin, “Yer tahsisi konusunda hükümetimizden talebimiz vardı. Cemaatimizin ağır olduğu Bakırköy ilçesinde yer tahsis edilmesini ve bunun üzerine kilisemizi yapmak istediğimizi söyledik. Başbakanlığı periyodundan itibaren Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve merhum İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Kadir Topbaş bu bahisle ilgilendi. 2014’te bu alan tespit edildi. Büyükşehirin bünyesinde metruk mezarlık olarak geçiyordu. Metruk mezarlık alanından ibadet alanına çevrildi.” diye konuştu.
”MEZARLARIN ÜZERİNE DEĞİL, BOŞ ALANINA YAPILDI”
Kamuoyunda kilisenin mezarların üzerine yapıldığına yönelik tartışmalar yaşandığını anımsatan Susin, şöyle devam etti:
“Mezarların üzerine yapılmadı. Burası 2 bin 700 metrekarelik bir alan. Bu alanın içinde mezarlar ve boş alanlar vardı. Buradaki tüm mezarları tescil ettirdik. Mezarların hepsi olduğu yerde duruyor. İnşaata başlamadan ön çalışma yaptık, kayıp mezarlık olma ihtimaline karşı… Müzeler Genel Müdürlüğünün denetiminde alanda kayıp mezar aradık. Sonra inşaata başladık. Burası mezarların üzerine değil, mezarlığın boş alanına yapıldı.”
Susin, alanı verimli kullanıp kendilerine yetecek bir kilise yapmaya uğraş ettiklerini anlatarak, cemaat mensuplarının kilisenin kültür salonunda vaftiz merasimlerini ve düğünlerini yapabileceklerini, profesyonel aygıtlarla donatılan sahnenin de bayan ve gençlik kollarının düzenleyecekleri toplumsal faaliyetlerde kullanılacağını belirtti.
”GÜNÜMÜZ KAİDELERİNE UYGUN HALDE YAPILDI”
Kilisenin, tarihi kilise örneklerinden yola çıkılarak, günümüz koşullarına uygun yapıldığını vurgulayan Susin, “Süryani kiliselerinin aşikâr özellikleri var. Mardin, Güneydoğu ve Ortadoğu’da sayısız kilisemiz var. Bunlardan da esinlenerek bin yıl, iki bin yıl evvel yapılmış kiliseden çok, günümüzün imkanlarını kullanarak yaptığımız bir kilise. Tüm kiliselerimizde değerli bir taş personelliği var. Mardin taşı çok konuşulan, işlenebilen bir taş ancak burada kullanamazdık. Süryani kiliselerinin özelliklerini de kullanarak, günümüz kurallarına uygun bir kilise yapmaya çalıştık.” diye konuştu.
Susin, Cumhuriyet tarihinde birinci kere bir kilisenin inşa edildiğini anımsatarak, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Cumhuriyet tarihinde yapılmış birtakım kiliseler var. Lakin hepsi ya onarılmış kilise ya da yıkılmak üzere olan kilise. Hiçbir formda müsaade alınarak değil, resmi kurumların müsamahasıyla, kelamlı müsaade vermeleriyle yapıldı. Birinci kez son çivisine kadar resmi olarak bir kilise yapılmış oluyor. Bu bize çok büyük bir gurur veriyor. Bu hususta bize dayanak olan devlet kurumlarımız var ancak Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın iradesi olmasaydı bu kilisenin yapılması hayaldi. Bazen bir ortaya geldiğimizde ya da toplantılarda ‘Kilise ne oldu?’ diye soruyor. Biraz da sitem ediyor, ‘Bitirmediniz mi? Bitirin artık.’ halinde. Bu bize güç vermiş oluyor. Her şey onun iradesiyle, takviyesiyle yapılmış oldu.”
4 MİLYON DOLARA MAL OLDU
Kilisenin cemaatin bağışlarıyla yapıldığını aktaran Susin, bu bahiste kurulan fon için de ibadethanelerde uygulanan katma kıymet vergisi istisnasından yararlandıklarını söyledi.
Susin, yaklaşık 4 milyon dolara mal olan kiliseyi iki ay içinde açmayı planladıklarını kelamlarına ekledi.
