Kahramanmaraş merkezli 11 vilayette binlerce can kaybı ve büyük yıkıma neden olan sarsıntılarda birçok tarihi ve kültürel yapı ile içeriğindeki kimi eserler de ziyan gördü. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nce, toplam 10 vilayette 5 başka grup ve 173 uzmanın iştirakiyle ağır hasar gören tarihi yapılardaki nitelikli gereçlerin, enkazdan ayıklanarak muhafaza altına alma çalışmaları devam ediyor.
Enkazda tespiti, tasnifi, temizleme ve belgeleme çalışmaları yapılan eserler, envanter kayıtları tutularak müzelere ve süreksiz hafriyat konutu depolarına naklediliyor.
HATAY’DA ENKAZDAN 265 ESER KURTARILDI
Hatay’daki çalışmalarda 21 Mart prestijiyle, 23 cami, 8 mescit, 3 kilise, 3 hamam, 3 kamu binası, 5 türbe ve 8 çeşme, 10 konut olmak üzere toplamda 63 tescilli taşınmaz üzerinde ön hazırlık, keşif ve enkazdan eser ayıklama çalışması gerçekleştirildi.
21 kitabe, 18 litürjik materyal, 13 ikona, 7 bezemeli mimari kesim, 6 seramik, 2 kandil, 1 Osmanlı arması, 1 metal haç, 7 el yazması kutsal kitap, 185 dini kitap, 2 kapı tokmağı ve 1’er adet ahşap kapı kanadı ile sikke olmak üzere toplamda 265 eser enkazdan çıkartılarak muhafaza altına alındı.
DİĞER VİLAYETLERDE 23 ESER KURTARILDI
Enkaz arkeolojisi çalışmalarında Hatay dışındaki başka vilayetlerde enkazdan da 23 eser kurtarıldı. Malatya’da 3 yapı kitabesi, 2 mezar taşı kitabesi, 2 lotus palmet motifli rölyef toplam 7 modül kurtarılıp Malatya Müzesi’ne teslim edildi.
Gaziantep’te yıkılan Gaziantep Kalesi’nden Kale kitabesi ve mimari modüllerden oluşan 15 modül kurtarıldı. Adıyaman’da 1 sikke kurtarılan eserler ortasında yer alıyor.
KÜLTÜR MOLOZLARI BAŞKA YERE TAŞINACAK
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Gökhan Yazgı, zelzelenin yaşandığı vilayetlerde Afet Hafriyat Başkanlığı kurulduğunu, uzman grupların yıkılmış tescilli yapılarda hafriyat çalışmaları yürüttüklerini söyledi.
Yazgı, “Bu çalışmaların ana sebebi, kurtarılabilecek yapıtları kurtarıp sonra kültür molozu denilen molozlar farklı yere taşınacak. Onarım ve konstrüksiyon sürecinde kullanılacak mimari yapı ögeleri ayrılıp sonrasında onarıma başlanacak” dedi.
KONTEYNER UYUM MERKEZİ KURULUYOR
Deprem bölgesindeki tüm vilayetlerde hafriyat liderleri görevlendirdiklerini belirten Gökhan Yazgı, “Asıl büyük yıkım Hatay’da olduğu için oraya süratlice başladık. Vakıflar Genel Müdürlüğü ile tüm yapılar üzerinde geniş bir çalışma yürütüyoruz. Hatay’da tüm idari ve bilim şurası üyelerimizin çalışma sisteminin şurası olduğu, kalabilecekleri konteyner uyum merkezi oluşturuyoruz.” diye konuştu.
ENKAZ ARKEOLOJİSİ
Deprem bölgesindeki tarihi ve kültürel bedellerin enkazdan kurtarılmasına ait bilgi veren Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Yahya Coşkun, “Afet bölgesi hafriyat takımlarımız, sarsıntı bölgesindeki kentlerde AFAD, ICOMOS ve başka paydaşlarımızla birlikte enkaz arkeolojisi çalışmalarını sürdürüyor. Hafriyat takımlarımız zelzele bölgesinde enkaz altında kalan taşınır yapıtlarla tahrip olmuş taşınmaz kesimlerini belgeliyor ve inançlı bir halde müzelerimize naklediyor. Hatay afet hafriyat grubumuz, bu hafta İhsaniye Camii ile Rum Ortodoks Kilisesi’nde çalışıyor. Hatay’da enkazdan kurtarılan eser sayısı 265’e ulaştı.” sözlerini kullandı.
ŞUPPİLULİUMA ÇELİK KAFESTE
Depremde H blok kısmı hasar alan Hatay Arkeoloji Müzesi’ndeki 1,5 tonluk Hitit hükümdarı Şuppiluliuma’nın heykeli, Arsuz stelleri, Antakya lahdi, mozaikler ve benzerlerinin, içine hafif yastık misyonu gören puzolan dolu çuvallar konulan çelik kafeslerde müdafaa altında olduğunu belirten Coşkun, “Depremin birinci anından itibaren bir an bile boş bırakmadığımız Hatay Müzemizde yapıtlarımızın onarımlarına başladık.” dedi.
GAZİANTEP KALESİ VE DİYARBAKIR SURLARI
Hatay dışındaki vilayetlerde devam eden tespit, tasnif ve belgeleme çalışmalarında kale kitabesi, bezemeli mimari ögeler ve öteki taşınır kültür varlıkları olarak bugüne kadar 23 yapıtın kurtarıldığını aktaran Coşkun, “Ekiplerin Diyarbakır surları, Gaziantep Kalesi’ndeki tespit ve kurtarma çalışmaları da ağır formda devam ediyor. Adıyaman’daki Karakuş Tümülüsü’nde de yıkılan sütun en kısa müddette ayağa kaldırılacak. Bölgede, içerisinde eser olduğunu bildiğimiz tüm yerlerde enkaz arkeolojisi yapılıyor. Bunlar hem belgelenip müzelerde muhafaza altına alınıyor, hem de rastgele bir kaçakçılığa mevzu olmaması için süratlice müdahale ediliyor.” diye konuştu.
ŞUPPİLULİUMA ÇELİK KAFESTE
