Türk savunma sanayisi şirketleri Müşterek Taarruz Uçağı F 35 Projesi’nde en rekabetçi fiyatlarla yaptıkları üretimle grimm izle F 35’in maliyetini aşağıya çekiyor
Amerika Birleşik Devletleri’nin ABD öncülüğünü yaptığı Türkiye’nin de aralarında bulunduğu Avustralya Danimarka Hollanda İngiltere İtalya Kanada ve Norveç in ortak ülke olarak katılım sağladığı bir halo izle konsorsiyum projesi olan F 35 Projesi kapsamında Türkiye ilk dört F 35 uçağını teslim aldı
Uçaklar pilot eğitimlerinde kullanılmak üzere Arizona da yer alan Luke Hava Üssü nde konuşlandırıldı
Türk hamlet izle sanayisi tarafından üretilen parçalar ilk F 35 uçağından bu yana tüm uçaklarda yer alıyor Uçağın orta gövdesinden iniş takımına motorundan kanadına kadar pek çok farklı alanda parçalar Alp Havacılık AYESAŞ hawkeye izle Kale Havacılık Kale Pratt Whitney ve Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ TUSAŞ tarafından üretiliyor TEI ise Eskişehir 1 Hava Bakım Fabrikaları Merkezi’nde kurulmakta olan Motor Nihai Montaj Hattı ve hayaller ve hayatlar izle Depo Seviyesi Bakım Tesisi nin ana yükleniciliğini üstleniyor
Türkiye 1999 yılından beri proje kapsamında bugüne kadar yaklaşık 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yaptı
Türk firmaların projedeki rolü
Proje kapsamında hellbound izle Türk firmaları 900 farklı kalemden fazla F 35 parçasının üretimini yapıyor Firmaların sözleşme taahhütleri büyük oranda tamamlandı bu çerçevede 1 milyar dolardan fazla ihracat gerçekleştirildi Türk firmaları 400 den fazla hic izle F 35 kaleminde tek kaynak olarak yer alıyor
F 35 Projesi kapsamında yerli firmaların yaptığı altyapı yatırımlarının yüzde 90 ı farklı ticari ve askeri üretimlerde kullanılabilecek Türk şirketleri halihazırda Boeing hoffman family gold izle Airbus ve Sikorsky gibi büyük firmaların onaylı tedarikçisi durumunda bulunuyor Sadece TUSAŞ’ın elinde 7 milyar dolarlık uçak parçası siparişi bulunduğu kaydediliyor
En rekabetçi fiyatlarla iş yaparak F 35 uçağının düşük holy family izle fiyatlarla imalatına katkı sağlayan Türk şirketleri bunun yanı sıra kalite ve zamanında teslimatlarıyla da öne çıkıyor Programdaki diğer ülkelerle kıyaslandığında Türk firmalarının adam saat ücreti diğer ülkelerden açık ara düşük hotel portofino izle seviyede bulunuyor
Türk sanayisi F 35 uçağının yüzde 6 7 si civarında iş payını elinde tutuyor Türkiye’nin F 35 projesinden çıkarılması uçak başına maliyeti 7 8 milyon dolardan 10 milyon dolara kadar artıracak F 35 projesi kapsamında Türkiye’ye daha fazla iş verilmesi uçak yapısalları durumunda birim uçak maliyeti 7 8 milyon dolar daha düşürülebilecek
ABD li yetkililerin açıklamalarına göre projenin ömür devri boyunca 9 milyar dolar civarında bir üretim öngörülüyor Tedarik kaynağının değişmesi durumunda ise 500 600 milyon dolarlık bir harcama tahmin ediliyor
Tek ülkenin çıkarma kararı yeterli değil
Türkiye nin proje ortaklığını belirleyen ve uluslararası bir anlaşma statüsünde olan PSFD MOU da herhangi bir ülkenin programdan çıkarılmasına dair bir hüküm bulunmuyor Dolayısıyla 9 ülkenin imzaladığı bu anlaşma değişmeksizin tek bir ülkenin kararıyla diğer bir ülkenin program dışına çıkartılması hukuken mümkün görünmüyor
ABD nin tek taraflı ve hukuksuz olarak yapacağı herhangi bir işlem 9 ülke arasında yıllarca çözülemeyecek mali ve hukuki sonuçları olabilecek bir süreci başlatabileceği değerlendiriliyor
Yapılan diğer yatırımlar
Proje kapsamında şu ana kadar Türkiye’den 199 bakımcı personeli ve 4 pilotun eğitimini tamamlandı 4 pilottan 2 si öğretmen pilot eğitiminin de sonuna geldi
Eskişehir 1 Hava Bakım Fabrikaları Müdürlüğünde bulunan hangar içerisinde F 135 motoruna yönelik bakım onarım hattı ve son montaj hattının kurulumuna yönelik modernizasyon faaliyetleri gerçekleştirildi Aynı zamanda motor testlerinin yapılması için T 11 bremzesinin modernizasyon faaliyeti sürdürülüyor
Malatya 7 Ana Jet Üs Komutanlığı F 35 uçaklarının konuşlandırılacağı ilk üs olma özelliği taşıyor Özel güvenlikle erişim sağlanacak SAPF alanların inşaatı 31 Aralık 2018’de tamamlandı tüm inşaat sürecinin bu yıl tamamlanması öngörülüyor
Diğer taraftan söz konusu tesis pilot ve bakımcı eğitimlerinin gerçekleştirileceği Entegre Eğitim Merkezi ne de ev sahipliği yapacak Entegre eğitim merkezinin inşaatı Aralık 2018’de bitirildi Entegre Eğitim Merkezi projedeki diğer ülkelerin pilot ve bakım personeline de hizmet edebilecek İlk eğitimlerini ABD de tamamlayan Türk pilot ve bakımcı personelin bu merkezde eğitmen olarak görev alması planlanıyor
Kaynak AA
