325 halk kütüphanesinin bulunduğu Londra’da özel ve üniversite kütüphaneleriyle bu sayı 600’ü aşıyor.
Kentteki kütüphanelerin bir kısmını şiir, cürüm, mühendislik ya da sanat üzere yalnızca bir alana odaklanmış olanlar oluştururken dünyanın en büyük koleksiyonuna sahip kütüphane de Londra’da yer alıyor.
Şehrin merkezinde bulunan British Library, İngiltere’nin ulusal kütüphanesi olsa da tarihi çok da eskiye gitmiyor. Çıkarılan yasa sonucu 1973’te kurulan kütüphane, British Museum’un koleksiyonunu transfer etmesiyle oluşturuldu.
Kütüphanenin bugün kullandığı St. Pancras binası ise 1998’de eski İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth tarafından açıldı. Bugün ehemmiyeti nedeniyle birinci derece sit alanı olarak korunan kütüphane binası, farklı noktalarda farklı kat sayısına sahip bulunsa da en yüksek noktasında 14 kat yer alıyor.
Bu noktada 9’u yer üstünde 14 katı bulunan kütüphanenin yer altındaki 5 katı, 8 katlı bir binayla tıpkı yüksekliğe sahip. Yerin yaklaşık 25 metre altına kadar inen bu kısım, Londra Metrosu’nun Victoria çizgisine kadar ulaşıyor.
Toplam 112 bin metrekarelik alana sahip kütüphane, İngiltere’de 20. yüzyılda inşa edilmiş en büyük bina özelliğini de taşıyor.
DEPOSU KENDİSİNDEN BÜYÜK
Bugün yaklaşık 200 milyonluk koleksiyonuyla dünyanın en büyük kütüphanesi kabul edilen British Library’nin raf uzunlukları 750 kilometreyi aşıyor, buna her yıl ortalama 8 kilometre daha ekleniyor.
Her gün kütüphanedeki basılı malzemeden 5’i incelenmek istense tüm koleksiyon fakat 80 bin yılda tamamlanabiliyor, yalnızca HD kalitedeki manzaralı gereçleri izlemek ise 3,5 yıl alıyor.
Magna Carta’nın özgününden Aristo’nun “Atinalıların Devleti”ne, Kral 3. George’un 50 yılda biriktirdiği harita koleksiyonundan bugüne ulaşan en eski birtakım Kur’an nüshalarına kadar dünyaca ünlü ve değerli çok büyük yapıtlara mesken sahipliği yapan British Library’deki en eski eser ise yaklaşık 3 bin yıllık olduğu varsayım edilen Fal Yazıtları.
Çin’deki Shang Hanedanı devrine ilişkin olduğu düşünülen yazıtlar, büyükbaş hayvanların kürek kemiklerine işlenmiş ve bunlardan kütüphanede 450 adet bulunuyor.
Kütüphanenin kendisinden büyük bir de deposu var. İngiltere’nin kuzeyindeki Boston Spa’da yaklaşık 180 bin metrekarelik alana sahip British Library şubesi, tıpkı vakitte kütüphanenin deposu olma özelliği de taşıyor.
İki kütüphane ortasında her gün yaklaşık 1000 gereç kamyonlarla taşınıyor.
TARİHİ EVRAKLAR MAUGHAN KÜTÜPHANESİ’NDE
Bugün King’s College London (KCL) bünyesinde bulunan Maughan Kütüphanesi ise British Library’den farklı olarak Gotik mimarisiyle dikkati çekiyor.
Hem içi hem de dışı, Londra’da çekilen birçok sinema ve diziye mesken sahipliği yapan müzenin merkezindeki cam kubbeli salon, hem birçok kütüphaneye ilham oldu hem de Harry Potter sinemalarındaki Dumbledore karakterinin ofisine.
KCL Rektörü’nün lojmanına da konut sahipliği yapan Maughan, 11. yüzyıl kilisesinin üzerine inşa edilen ekler ve genişlemelerle bugünkü halini 1800’lerin ortalarından itibaren almaya başladı.
MİMARİLERİYLE ÖNE ÇIKAN KÜTÜPHANELER
Ulusal arşiv binası olarak 1990’lara kadar kullanılan bina, 2001’de KCL’ye geçti ve kütüphane olarak hizmet vermeye başladı.
Bugün 750 binden fazla gerece konut sahipliği yapan kütüphanenin en değerli koleksiyonunu ise İngiliz Dışişleri Bakanlığının tarihi dokümanları oluşturuyor.
Dışişlerine ilişkin yaklaşık 60 bin evrakın ortasında Britanya İmparatorluğu periyoduna ilişkin çok sayıda yazışma ile savaş kararı bulunuyor. Bunların ortasında en çok İngiltere’nin ABD’ye 1812’de açtığı savaşın kararnamesi dikkati çekiyor.
Londra kütüphaneleri ortasında koleksiyonu ya da tarihiyle değil mimari özellikleriyle ön plana çıkan kütüphaneler de bulunuyor. Bunların başında açılışını 1964’te Kraliçe Elizabeth’in yaptığı ve açılış konuşmasında mimarına övgüler dizdiği Swiss Cottage Kütüphanesi geliyor.
Simetri hastalarının uğrak noktası bu kütüphane, ince uzun bir yapı olarak dikkati çekiyor. Dış cephesindeki 238 kanatla ses yalıtımı yapılan bina, modernist mimari akımın en değerli örnekleri ortasında sayılıyor.
Londra’nın bir başka çağdaş mimarisiyle dikkati çeken kütüphanesi ise kentin güneyindeki Canada Water’da bulunuyor. Canada Water Kütüphanesi, Londra’nın en ağır kütüphanelerinden biri olarak öne çıkarken hem 60 derece eğik yapısı hem de içinde bulunduğu dönüşüm projesinin özellikleriyle tanınıyor.
