Magnezyum (Mg), insan bedeninde hayati değer taşıyan 11 mineralden biridir. Beşerde bulunan mineraller ortasında, ölçü açısından dördüncü sırada gelir. Kimyasal olarak, alkali toprak metalleri sınıfından bir elementtir.
İlk kez 1808 yılında, Sir Humphrey Davy tarafından bulunduğunda bedenimizdeki ehemmiyeti bilinmemekteydi. Son yirmi yıl içerisinde yapılan çalışmalar, magnezyumun hem hücreler ortasında, hem de hücre içi bağlantıda çok değerli rolleri olduğunu göstermiştir.
Magnezyumun bu kadar kıymetli olmasının temel nedeni; bedenimizde bulunan 300’den fazla enzimin çalışması için kilit bir role sahip olmasındandır. Beden, bu değerli elementi, kendi başına üretemediği için dışarıdan besinler yoluyla alması gerekir.
Ortalama bir yetişkinde yaklaşık 24 gram magnezyum bulunur. Bedenimizde bulunan magnezyum rezervinin daima doldurulması gerekmektedir. Bir öbür deyişle, bu mineralin işlevlerini yerine getirebilmesi için, bedene daima olarak verilmesi gerekir.
MAGNEZYUM NELERDE BULUNUR?
Doğada magnezyum toprakta ve deniz suyunda bulunur. Bitkiler toprakta bulunan magnezyumu kullanırlar. Magnezyum, aslında bitki dünyasının demiridir denebilir. Nasıl ki insan bedeninde demir hemoglobin yapısına giriyorsa, magnezyum da bitkilerde klorofil yapısına girer.
İnsan bedeninde magnezyumun % 60’ı kemik ve dişlerdedir. Kalan % 40’ı yumuşak dokularda (kas) ve fakat % 1’i kanda bulunmaktadır. Magnezyum, beyin ve kalpte öteki organlardan daha ağır olarak bulunur.
Kan analizleri, kanda magnezyumun az ölçüde bulunmasından ötürü magnezyum eksikliği için bir gösterge değildir.
MAGNEZYUM EKSİKLİĞİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Günümüzde besinlerin işlenmesi esnasında içeriğindeki magnezyumun azalması durumu kelam mevzusudur. Ya da uzun müddet pişirilen sebzelerde magnezyum oranı hayli az seyretmektedir. Hem aldığımız besinlerde yer alan magnezyum oranlarının azalması hem de beslenme alışkanlıklarımızın farklılaşmasıyla magnezyum eksikliği kavramı epey revaçtadır.
Magnezyum eksikliğine tıp lisanında hipomagnezemi ismi verilmektedir. Fazla terleyen ya da birtakım ilaçları kullanan bireylerde magnezyum atılımı daha fazladır. Gerilim ve hamilelik üzere durumlarda bedenin gereksinim duyduğu magnezyum ölçüsü artış göstermektedir. Yaş ilerledikçe ya da gastrointestinal hastalıkların varlığından dolayı bağırsaklardaki emilimin azalmasıyla, gerek duyulan magnezyum ölçüsü artar. Ve beden gerek duyduğu magnezyumu kâfi ölçüde dışarıdan temin edemezse, kemiklerde depolanan magnezyumu tüketmeye başlar.
Magnezyum eksikliğe neden olan faktörler; tip 2 diyabet hastalığı, uyuşturucu bağımlılığı, sigara kullanımı, böbrek ve karaciğer hastalıkları, yanlış beslenme alışkanlığı, gerilimli bir hayat sürmek, idrar söktürücü ilaçların çok kullanımı, antibiyotiklerin sık ve nizamlı kullanılmasına bağlı, yetersiz beslenme, çok alkol tüketimi, çölyak hastalığı, Crohn hastalığı, yaşlılıktır.
Magnezyum eksikliği belirtileri arasında; iştahsızlık, bulantı, kusma, saç dökülmesi, kabızlık, yorgunluk ve halsizlik sayılabilir. Daha şiddetli olaylarda ise; kas krampları, kardiyak aritmiler, uyuşma, konsantrasyon eksikliği, zihinsel bulanıklık, fibromiyalji görülebilir.
Magnezyum eksikliği tedavisinde, magnezyum ilaçları ve magnezyum içeren multivitaminler vardır. Eksikliğin çok yüksek seviyelerde olduğu durumlarda damar yoluyla magnezyum verilebilir. Doğal olarak yüksek oranda magnezyum içeren besinleri tüketmek, sigara ve alkolü bırakmak da tedavi planının içerisinde yer alabilir.
GÜNDE ORTALAMA NE KADAR MAGNEZYUM ALINMALIDIR?
Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) datalarına nazaran, sağlıklı bir birey günde ortalama olarak 280 ila 350 mg ortasında magnezyum almalıdır. Bir kişinin günde beden tartısının kg’ı başına ortalama 5 mg magnezyum gerekir) Beşerler çoklukla besinlerden günlük gereken magnezyum ölçüsünü alırlar ve destek almasına gerek kalmaz. Fakat tarımda kullanılan gübreler, hava kirliliği (yağmur ile toprağa karışması) üzere nedenlerle toprağın kalitesinin düşmesi ve elde edilen besinlerin işlenmesi sonucu bitkilerdeki magnezyum ölçüsü dahil olmak üzere birçok besin içeriği eskiye nazaran giderek azalmaktadır.
MAGNEZYUM FAZLALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
-Mide bulantısı ve kusma
-İshal
-Baş dönmesi
-Kan basıncında düşme
-Solunum güçlüğü
-Kalp durmasına kadar giden durumlar gelişebilir.
MAGNEZYUM ÇEŞİTLERİ NELERDİR VE HANGİ MAGNEZYUM NEYE YETERLİ GELİR?
Mg glisinat: Biyoyararlanım (vücudun maddeyi kullanabilmesi) açısından en güzelidir. İshal seçkin görülür. Adet öncesi sancı, uyku bozuklukları, fibromiyalji, kas krampları ve anksiyetede tesirlidir.
Mg malat: Malik asite bağlı formudur. Kronik yorgunluk ve fibromiyaljide tercih edilir. İnsülin direncini düşürür ayrıyeten hücrenin güç gereksinimine takviye olur.
Mg N-Asetil taurinat (ATA-Mg): Mg ve taurinin birleştirilmiş formudur. Beyin ve zihin sıhhati açısından mg ve taurin kıymetli hususlardır. Kan-beyin bariyerini geçerek beyinde tesir gösterir (uykuyu düzenler, migren ataklarının sayısını ve şiddetini azaltır). Lipofilik özelliği nedeniyle hücre zarından kolaylıkla geçerek hücre içi mg düzeyini artırır.
Mg sitrat: biyoyararlanımı %30 civarındadır. Yan tesir olarak ishalin en sık görüldüğü tipidir. Kas ağrılarında kullanılanılabilir. Magnezyum eksikliği beraberinde şiddetli kabızlık şikayeti de varsa tercih edilebilir.
Mg oksit: Biyoyararlanımı %3-4 tıp. Bağırsak paklığı gayeli kullanılabilir.
Mg hidroksit: Kabızlık tedavisinde kullanılır.
Mg sülfat: Damar yolu ile verilen formdur ayrıyeten suda çözünen toz halinde bulunur bu toz hali ile ağrıyan kasları yatıştırmak için su banyosu formunda kullanılabilir.
Mg l-treonat: Biyoyararlanımı yüksektir. Kan-beyin bariyerini geçme özelliği bulunmaktadır. Uyku kalitesini artırmada ve hafızayı güçlendirmede tesirlidir. Bu nedenle Alzheimer hastalarında tercih edilen formlardan birisidir.
