Melisa çayı çoklukla rahatlamak ve sakinleştirici tesiri için tüketilen bir çay olarak bilinir. Hafif ekşimsi bir tada sahip olan melisa bitkisi, limon otu ile karıştırılmamalıdır. Limon otu, çalı halinde, yaprakları uzun ve sert bir yapıya sahiptir. Gerçek melisa ise otsu bir bitkidir ve yaprakları ince dokuludur.
Melisa, Lamiaceae ailesinden gelen çok yıllık bir bitkidir. Bitki biliminde Melissa officinalis L. olarak bilinen melisa bitkisinin Aurea, Citronella, Lemonella, Lime, Quedlinburger ve Variegated üzere çeşitleri vardır. Limon kokulu bu bitkinin kökeni Orta Avrupa, Akdeniz ve İran’dır. Lakin dünyanın her yerinde yetiştirilir.
Yaprakları, çay olarak tüketilmesinin yanı sıra kimi mutfaklarda yiyecekleri tatlandırmak için de kullanılmaktadır. Limon balsamı olarak bilinen melisa özü, Yunanca ‘balsamon’ sözünden gelir. Tatlı kokulu yağ manasına gelen limon balsamı Yunan Mutfağı’nın yıllardır vazgeçilmezi olmuştur.
Melisa bitkisinin terapötik tesiri temel olarak salgı tüylerindeki uçucu yağdan kaynaklanır. Melisa çayı tesirleri düşünüldüğünde yalnızca vücudu rahatlatmasından bahsedilmez. Yıllardır klâsik tıpta melisa bitkisinin sindirim sistemi rahatsızlıklarında belirtileri giderici ve yaraları uygunlaştırma üzere tesirlerine de inanılır. Antioksidan tesir gösteren melisa çayının içeriğinde rozmarinik asit, kafeik asit ve flavonoidler üzere pek çok bileşen bulunur.
MELİSA BİTKİSİ NASIL TÜKETİLMELİ?
Melissa officinalis ağızdan, tablet yahut bitki çayı biçiminde yahut topikal uygulama (kremler ve yağlar) ile bedene alınabilmektedir. Yapraklar taze, şimdi kurutulmamış olarak da kullanılabilir.
Melisa otunun yaygın kullanıldığı alanlar ise şöyledir;
-Tek başına ya da papatya, sarı kantaron üzere şifalı bitkilerle birlikte çayı yapılabilir.
-Taze yaprakları bilhassa yazın soğuk içeceklere katılabilir.
-Yaprakları çorbalara, balık yemeklerine, pilavlara ve meyve salatası ile salatalara eklenebilir.
-Banyo suyuna katılarak rahatlatıcı tesirinden faydalanılabilir.
-Yaprakları ezilip macun haline getirilerek böcek ısırıklarına karşı tedavi edici olarak kullanılabilir.
-Aromatik tedavide kullanılabilir. Melisa yağının kokusu ruhsal ve zihinsel açıdan rahatlama sağlarken ortamın beğenilen kokmasını da sağlar. Yoga ve meditasyon üzere aktiviteler sırasında konsantrasyonu yükseltir.
-Fesleğen, badem, bergamot, zencefil, lavanta, papatya, gül ve biberiye yağları ile beğenilen kokulu karışımlar oluşturulup oda parfümü olarak da kullanılabilir.
-Gıda dalında, alkollü ve alkolsüz içecekler, şekerleme, fırınlanmış eserler, jelatin, puding ve dondurulmuş süt tatlılarını tatlandırmak için yağı ve özü kullanılır.
-Kozmetik dalında kullanımı yaygındır. Ayrıyeten yağı beden losyonu ve kremlere katılarak kullanılabilir.
MELİSA ÇAYI NASIL DEMLENİR?
Kaynayan sıcak suyu ağzı kapatılabilir bir kupa ya da demliğe koyun. Akabinde kurutulmuş yahut taze olarak aldığınız melisa otunu çabucak ek ederek kapağını kapatın. Melisa çayını yaklaşık 5 ile 10 dakika kadar demlenmeye bırakın. 10 dakika kadar sonra çayınızı süzüp içebilirsiniz. Çayınızı çabucak içmek istemiyorsanız yeniden de süzüp dinlendirin. Melisa çayının düzgünce demlenmesi için suyu, siyah çay yapar üzere kaynama noktasında kaynatın, aksi takdirde çayınız düzgün demlenmez. Gereğince kaynamamış suda melisa yapraklarının aroması çıkmaz.
MELİSA ÇAYI NE VAKİT İÇİLMELİ?
Öğleden evvel ya da öğlenden sonra aç karnına içilmesi gerekir. Zira melisa çayının tesirini tam olarak gösterebilmesi için vakit ve açlık kıymetlidir. Lakin rahatlatıcı tesiri nedeniyle gün içiresinde çalışanların içmesinin kimi sakıncaları olabilir. Uyku sorunu olanların ise akşamları yatmadan 1 saat evvel melisa çayını aç karnına içmesi gerekir. Sarı kantaron ile birlikte demlenerek içildiğinde gerilim ve uykusuzluk problemine düzgün geldiği bilinmektedir.
Melisa çayı içmeden evvel şu teklifleri dikkate almak gerekir;
-Melisa çayını sıhhat sorunu olanların ve gebelerin tüketirken uzman görüşü alması gerekir. Bilhassa kronik hastalığı olanlar ile ilaç kullananların melisa çayı içmeden evvel uzman tabibe müracaatı kıymetlidir. Her bünyede farklı tesirleri olacaktır.
-Büyüme çağındaki çocukların gelişim sürecini etkileme ihtimali olan melisa çayını 16 yaş altındaki çocuklara verirken dikkatli olmak gerekmektedir. Yeniden uzman tabip görüşü olmadan melisa çayı çocuklara içirilmemelidir.
-Bazı ilaçlarla etkileşime girme ihtimali olan melisa çayı, ilaçların tesirini azaltabilmektedir. Bu nedenle nizamlı ilaç alınıyorsa uzman doktor görüşü almadan melisa çayı içilmemelidir.
MELİSA ÇAYINI KİMLER İÇEBİLİR?
-Psikosomatik kökenli sindirim bozuklukları olanlar
-Mide ve bağırsaklarda spazmlar ve ağrıları olanlar
-Şişkinlik sorunu yaşayanlar
-Anksiyete ve sonluluk sorunu yaşayanlar
-Stresten kaynaklanan çarpıntı şikayetleri olanlar
-Bulantı, kusma, taşıt tutması ya da deniz tutması üzere şikayetleri olanlar.
KİMLER İÇMEMELİ?
Glokom, tiroid hastalığı olanlar ile limon balsamının bir yahut daha fazla bileşenine çok hassaslığı olanların içmemesi gerekir. Hamilelikte, emzirme periyodunda ve bitkiye karşı çok hassaslığı olanlara önerilmez.
MELİSA ÇAYININ YARARLARI NELERDİR?
-Hazımsızlık, şişkinliği ve sindirim sistemi ile ilgili meşakkatleri giderir.
-Melisa otu suyu ya da yağı cildin yenilenmesine yardımcı olur.
-Melisa otunu kaynatılıp elde edilen suyla saçlar yıkandığında kepeklenme ve dökülmenin sıkıntılarını giderir.
-Saçların mat görünümünü giderip parlak ve sağlıklı görünüm sağlar.
-Menstürasyon devirlerindeki (adet dönemi) sancıların ve krampların -giderilmesini sağlar.
-Cilt kırışıklıklarını azaltır ve cildi canlandırır, yaraların süratle güzelleşmesine yardımcı olur.
-Akne meselelerini giderir.
-Kan şekerinin düşürülmesini sağlar.
-İdrar söktürücü özelliği bulunmaktadır.
-Kan dolanımının düzenlenmesini sağlar.
-Karaciğer ve safra kesesi problemlerini giderir.
-Migren ataklarında doğal bir kür olarak kullanılabilir.
-Kronik uykusuzluk şikayetini giderir.
-Stres, korku, his durum bozukluklarını azaltır.
-Depresyona karşı tesirlidir.
-Beyin işlevlerini artırarak hafızayı güçlendirir
-Uçuk için doğal ilaçtır.
-Sindirimi kolaylaştırır.
MELİSA ÇAYI ZAYIFLATIR MI?
Doğal antioksidan olan melisa çayı ödem atmaya yardımcı olduğundan diyet devrinde toksinlerin atılmasına yarar sağlayıp kişiyi rahatlatacağı için zayıflamaya da yardımcıdır.
MELİSA ÇAYININ YAN TESİRLERİ?
Ölçülü tüketildiğinde yan tesirlerin görülme mümkünlüğü çok düşüktür. Melisa çayı çok tüketildiğinde şu yan tesirlere neden olabilir:
-Ağrılı idrara çıkma
-Baş ağrısı
-Mide bulantısı ve kusma
-Karın ağrısı
-Baş dönmesi
-Vücut sıcaklığının artması
-Cilt tahrişi
-Alerjik reaksiyon
-Hırıltılı solunum
Bazı ilaçlar ile bir arada tüketilmesi durumunda melisa çayı ziyanları görülebilir. Tiroit, uyku, glokom, sakinleştirici ve serotonini etkileyen öbür ilaçları kullanıyorsanız melisa çayı içmeden evvel hekiminize başvurun. Hamilelikte ve 12 yaşın altındaki çocukların tüketiminde kesinlikle hekiminize danışınız. Graves Hastalığı olanların melisa çayı tüketmesi önerilmez.
