Aedes aegypti (A. aegypti) tipi sivrisinekler sarıhumma, dang humması ve Zika virüsünün en önemli taşıyıcıları pozisyonunda. Bu hayvanlar tropikal ve subtropikal bölgelerde yaygın halde bulunuyor. Hayvanların sayısı böcek ilaçlarıyla denetim altında tutuluyor.
Bu ilaçların birden fazla, hudut sistemlerini gaye alarak felce ve mevte yol açan piretroid kümesinde yer alıyor. Sivrisineklerde piretroide karşı oluşan direncin ne kadar büyük bir sorun olduğu tam manasıyla bilinmiyor.
Ulusal Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü’nden Şinji Kasai ve grubu buna bir açıklık getirmek için Gana, Tayvan, Vietnam ve Endonezya’daki A. aegypti sivrisineklerini inceledi.
YÜZDE 99’U ÖLDÜREN İLAÇ KULLANILDI
Sivrisineklere teorik olarak böceklerin yüzde 99’unu öldürmesi gereken permetrin isimli böcek ilacı sıkıldı.
Bazı ülkelerden alınan sivrisineklerde ölenlerin sayısı, başkalarına nazaran daha fazla oldu. Vietnam’dan gelen örneklerin en dirençli böcekler olduğu açıklandı. Bu sivrisineklerin yüzde 20’sinden azı ilaç yüzünden öldü.
Araştırma grubu bunun akabinde Vietnam’dan gelen iki farklı sivrisinek popülasyonunun genomlarını tahlil etti. L982W ismi verilen mutasyonun, piretroid direnciyle bağlantılı olduğu görüldü.
L982W’yle birlikte daha evvel piretroid direnciyle irtibatlı olduğu görülen üç mutasyon daha Singapur ve Kamboçya’dan toplanan sivrisineklerde arandı.
Hakemli bilimsel mecmua Science Advances’ta yayımlanan bulgular A. Aegypti sivrisineklerinin daha evvel bilinmeyen 10 alt cinsinin bu mutasyonlardan en az birini taşıdığını gösterdi.
Araştırmacılar Vietnam ve Kamboçya’dan getirilen sivrisineklerin yüzde 78’inden fazlasının bu çeşitlerden birine ilişkin olduğunu bildirdi. L982W mutasyonuna sahip sivrisineklerin dayanabilecekleri piretroid ölçüsünün olağandan 50 ila 100 kat fazla olduğu açıklandı.
“BÖCEK İLAÇLARININ SİVRİSİNEKLERE KARŞI TESİRLİ OLMAYABİLİR”
Çalışma ayrıyeten birden fazla mutasyona sahip sivrisineklerin dayanabilecekleri piretroid ölçüsünün 500-1000 kat fazla olduğunu ortaya koydu.
Araştırmacı Kasai, “Normalde kullandığımız böcek ilaçlarının sivrisineklere karşı tesirli olmayabileceğinin bilinmesi önemli” dedi.
Kasai ayrıyeten Çin üzere Asya’daki başka ülkelerde böcek ilaçlarında sağlam sivrisineklerin yaygın olup olmadığının belirlenmesi gerektiğini savundu.
Araştırmayı yorumlayan Liverpool Tropikal Tıp Üniversitesi’nden bilim insanı David Weetman, bulguların piretroid direnci tehlikesini gösterdiğini söyledi.
