Küresel otomotiv kesimi, evvel pandemi sonrasında da Ukrayna savaşı ile devam eden çip ve tedarik zinciri problemleri nedeniyle arzın talebe yetişemediği uzun bir müddetin akabinde, 2023’te arzın yanı sıra talep tarafında da sıkıntılarla karşı karşıya. Çip krizi de 2020’deki kadar akut halde olmasa da 2023’ün sonuna kadar üretimleri etkilemeye devam edecek. Ayrıyeten EV’ye geçiş metallerindeki rekabet de maliyetleri artırarak karlılıkları olumsuz etkiliyor.
“REKOR FİYATLAR VE FAİZLER ALICI HAVUZUNU KÜÇÜLTÜYOR”
Ekonomim.com’un haberinde yer alan Cox Automotive tarafından yapılan bir tahlilde, “2022 yılını bir arz sorunuyla yaşayan kesim, yılı bir talep sıkıntısıyla kapatıyor” değerlendirmesi yapıyor.
Cox Automtoive kıdemli ekonomisti Charles Chesbrough hususa ait değerlendirmesinde “Stok seviyelerinde yazdan bu yana bir artış yaşandığını, bunun artan faiz oranlarının perakende otomotiv pazarındaki talebi kısıtlamaya başladığına işaret ettiğini” söylüyor.
Chesbrough, “Rekor yükseklikte fiyatların yanı sıra kredi faiz oranlarının da artmasıyla potansiyel yeni araç alıcı havuzunu küçültüyor” diye ekliyor.
“TALEPTEKİ BOZULMADAN STOKLAMA DÖNGÜSÜ DE ETKİLENECEK”
Otomotiv bölümü konusunda danışmanlık veren S&P Küresel Mobility de geçtiğimiz haftalarda yayınladığı raporda, “2023’te bölümde temel öge talepte görülen bozulma olması bekleniyor” uyarısı yaptı.
Kuruluş talepteki bozulmanın iki yıldır birikmiş bir talep olmasına karşın yıl içinde hem üretimi hem de envanter stoklama döngüsünü etkileyeceği görüşünde.
ÇİN’DE DURUM BELGİSİZ: 2023’TE YÜZDE 6 DARALABİLİR
Dünyanın en büyük otomotiv pazarı Çin de uzmanlara nazaran 2023 için hala bir belirsizlik taşıyor. Çin’de kasım ayı araç satış sayıları açıklandığında sektörel dernek China Passenger Car Association (CPCA) lideri, “Kasım satışları beklentilerden çok daha berbattı. Mevcut trend 2008 finansal krizinden bu yana görülmemişti” tabirlerini kullandı.
Araç satışları kasımda yüzde 9,5 düşüşle 1,67 milyon adede gerilemiş, mayıstan bu yana birinci düşüş kaydedilmişti. Kuruluş 2023’te satışların 2022’ye nazaran değişmeyerek 20,6 milyon araç satışı gerçekleşmesini öngörüyor. Kimi analistler daha da karamsar.
China Merchants Bank International kimi vergi indirimlerinin kaldırılmasıyla satışların Çin’de yüzde 6 düşüş kaydedeceği görüşünde.
S&P Küresel Mobility’den hafif araç üretim varsayımları yönetici yöneticisi Mark Fulthorpe, “Bireylerin, merkezi ve lokal hükümetlerin gelişmelere reaksiyonunun ne olacağı dünyanın en büyük otomotiv pazarının seyri konusunda kritik kıymet taşıyacak” diyor.
Kuruluşun Çin otomotiv pazarına ait öngörüsü 25,9 milyon araç satışıyla 2022’ye nazaran yüzde 4,5’lik bir güzelleşme görülmesi.
ABD’DE YÜZDE 8 DÜŞÜŞ: PANDEMİNİN DE GERİSİNDE
Dünyanın en büyük 2. otomotiv pazarı ABD’de Kelley Blue Book araç sayım verilerline nazaran 2022 yılında toplam 13,9 milyon adet araç satılmış olduğu kestirim ediliyor. Bu 2021 yılına nazaran yüzde 8 düşüş manasına geliyor. Ayrıyeten 2022 yılı toplam satışları global finansal krizden toparlanmaya çalışılan 2011 yılından bu yana en düşük seviyede. Ayrıyeten 2022 yılını pazar 14,6 milyon araç satılmış olan 2020 pandemi yılının da gerisinde kapatacak.
S&P Küresel Mobility öngörülerine nazaran Avrupa otomotiv pazarında ise 2023’te toplam talebin 13,9 milyon adede gerilemesi bekleniyor. Euro Bölgesi’nde resesyonun derinleşmesi ve 2023’te güç krizinin daha da derinleşmesi mümkünlüğü ise bu pazara ait kıymetli belirsizliklerden biri.
ÇİP MESELELERİ 2023 BOYUNCA DEVAM EDECEK
Otomotiv bölümünün çip krizi de sonra ermiş değil. Kesimdeki birçok yönetici 2021 ve 2022’ye nazaran darboğazlar hafiflemiş olsa bile, otomotiv çipleri hala gereksinimi karşılayacak bollukta üretilemiyor. Dalın elektrikli araçlara (EV) geçişiyle yeni modellerde çip muhtaçlığı da artıyor.
Dünyanın en büyük otomotiv üreticisi Toyota’nın Lider Yardımcısı Kenta Kon, “Otomotiv kesiminde birebir anda bir çok değişiklik oluyor ve bunlar otomotiv kesiminin geleceğini geniş biçimde etkileyecek değişiklikler. Bu nedenle 6 ay sonrasını görebilmek bile zor” sözleriyle bölümde yaşanan dönüşümün beraberinde bir belirsizlik de getirdiğine işaret ediyor.
AutoForcast Solutions analistleri çipte devam eden arz sıkıntısının 2023’te toplam otomotiv üretimini 3 milyon adet olumsuz etkileyeceğini varsayım ediyor. 2022’de çipteki meseleler 4,5 milyon aracın üretimine pürüz olmuş, 2021’de ise üretim tarafında çip darboğazı nedeniyle 10,5 milyon adet araç kaybı yaşanmıştı.
ÜRETİM PANDEMİ ÖNCESİNE 2025’TE DÖNEBİLECEK
S&P Küresel Mobility’nin kritik öngörülerinden biri de global otomotiv arzında pandemi öncesi seviyelere 2023’te ulaşma maksadının “en erken 2025’e ertelenmiş olması”. Kuruluşun yaptığı tahlilde toplam hafif motorlu araç üretiminin 2023’te yüzde 4 artışla 85 milyon adede yükseleceğini öngörüyor.
EV’LERE GEÇİŞ METALLERDEKİ MALİYETLERİ YÜKSELTİYOR
Sektörün 2023’te karşılaşacağı sıkıntılardan biri de, kesimin karbon emisyonlarının azaltılması için konulan gayeler doğrultusunda yaşadığı süratli dönüşümün getirdiği rekabet ve bu rekabetin birtakım KONUT metallerinde fiyatları daha da artırması mümkünlüğü.
Tesla’nın geçtiğimiz günlerde Piedmont Lithium’la bir tedarik mutabakatı yapması yahut emtia devi Glencore’dan pay almayı planlaması bu rekabetin kıymetli işaretleri.
Enerji maliyetlerinde son aylarda gerilemeler olsa da, son 5 yıl ortalamalarına nazaran hala çok yüksek seyretmesinin yanı sıra, nikel ve kobalt üzere az metallerde yaşanan rekabet de bu kritik girdilerin fiyatlarını yükseltiyor.
2023’te global otomotiv talebinin yüzde 13,3’ünü oluşturması beklenen MESKEN satışlarının 10 milyon adede yaklaşacağı öngörülüyor. Aralık 2022 itibariyle lityum fiyatları 2021 yılının başına nazaran 10 katına yükselmiş durumda. Nikelde ise yüzde 75’lik bir artış var. Kobalt ise 2020 seviyelerinin iki katının da üzerinde.
BloombergNEF iddialarına nazaran bu nedenle kilowat saat başına 100 dolar maliyet seviyelerine varsayım edilenden iki yıl daha geç yani 2026’da ulaşılacak. Bu da kestirimlere nazaran üreticilerin teşvikler olmadan EV’lerin seri üretimini ve satışlarını artırmalarını zorlaştıracak.
