Sırp güçler tarafından 5 Nisan 1992’de Saraybosna’nın dört bir tarafına barikatlar kurulurken, kentin 6 Nisan’da bombalanması da 1425 gün sürecek kuşatmanın katliamlara dönüşmesine neden oldu.
Tarihin en uzun süren kuşatmalarından birisini yaşayan Saraybosna’da 1601’i çocuk toplam 11 bin 541 kişinin hayatını kaybetti, kente günde ortalama 329 havan topu düştü.
Aradan 31 yıl geçmesine karşın Saraybosna halkı yaşananları unutmazken, başkentteki katliamlarda hayatını kaybeden kurbanlar için anma merasimleri düzenlenmeye devam ediliyor.
SARAYBOSNA KUŞATMASININ BİRİNCİ KURBANLARI
Avrupa Birliği (AB), 15 Ocak 1992’de Slovenya ve Hırvatistan’ın bağımsızlığını kabul ederken, Bosna Hersek’in bağımsızlığı için referandum yapılmasını koşul koştu. Bunun üzerine Bosna Hersek, Şubat 1992’de bağımsızlık referandumu yapma kararı aldı.
Bosna Hersek’in, 1 Mart 1992’deki referandumunda bağımsız bir devlet olmasının çabucak akabinde 5 Nisan 1992’de Saraybosna’da, Sırp birlikler tarafından kuşatma hazırlıkları başladı, kentin dört bir tarafına barikatlar kuruldu.
Sırp keskin nişancılar, 5 Nisan’da Saraybosna’da iki sivil Suada Dilberovic ve Olga Sucic’i öldürerek, kuşatmanın başlangıcı sayılan birinci saldırıyı da gerçekleştirmiş oldu.
Sırp birlikleri ayrıyeten, 5 Nisan’daki akınlarında direkt sivilleri gaye alırken, savaş aksisi şov yapan Saraybosnalılara ateş açmaları sonucu birçok kişi de yaralandı.
Sırplar, 13 bin kişilik kuşatma kuvvetleriyle Saraybosna’yı çevreleyen doruklara konuşlandı, buradan ağır ve hafif silahlarla saldırarak kenti abluka altına aldı. Buna karşılık Bosna Devleti Savunma Kuvvetleri (Bosna Hersek Cumhuriyeti Ordusu-ARBiH) kuşatma altındaki kentte 19 ay içinde 70 bin kişilik ordu kurdu. Ama bu ordu kâfi teçhizata sahip değildi ve kuşatmayı kırmaya gücü yetmedi.
Saraybosna, 29 Şubat 1996’ya kadar kuşatma altında kaldı.
DAYTON BARIŞ ANLAŞMASI
Bosna Hersek’teki kanlı savaş, 21 Kasım 1995’te ABD’nin Ohio eyaletindeki Dayton Hava Üssü’nde, Boşnak, Sırp ve Hırvat tarafların mutabakatıyla sona erdi.
Dayton Barış Antlaşması, ABD’li diplomat Richard Hallbrooke’un teşebbüsleriyle Bosna Hersek’in birinci cumhurbaşkanı merhum Aliya İzzetbegoviç, eski Sırbistan Devlet Lideri Slobodan Milosevic ve eski Hırvatistan Cumhurbaşkanı Franjo Tudjman tarafından paraf edildi.
TEK TARİH FARKLI DÖNÜM NOKTALARI
İçerisinde farklı dinleri barındırması nedeniyle “Avrupa’nın Kudüsü” olarak betimlenen Saraybosna, tarih boyunca tam da 6 Nisan’da bir dizi dönüm noktası yaşadı.
kinci Dünya Savaşı’nda, 6 Nisan 1941’de Nazi Almanya’sı tarafından bombalanan Saraybosna, eski Yugoslavya ordusunun işgalci kuvvetlere karşı başlattığı operasyon sonucu, 4 yıl sonra yeniden birebir gün, 6 Nisan 1945’te düşman işgalinden kurtarıldı.
İkinci Dünya Savaşı yıllarında 7 bin 92’si Yahudi olmak üzere, 10 bin 961 Saraybosnalı hayatını kaybetti.
Saraybosna, 6 Nisan 1992’de yine hücuma uğradı. Bu sefer Sırp birlikleri tarafından bombalanan kent, 1425 gün kuşatma altında kaldı.
Başkentin 6 Nisan’da Nazi işgalinden kurtulması vesilesiyle o gün Saraybosna Kent Günü olarak kutlanırken, taşıdığı ağır manalar sebebiyle o günde Saraybosna kuşatmasının kurbanları da anılıyor.
Her yıl klâsik olarak verilen Saraybosna Kent Günü Ödülü’nün bu yılki sahibi Saraybosna’nın eski belediye liderlerinden akademisyen Kemal Hanjalic, Saraybosna’nın 6 Nisan 1945’te Nazi işgalinden kurtarıldığını anımsatarak, “Yıllar sonra tekrar 6 Nisan’da, bu sefer kent akına uğradı ve katliamlar başladı.” dedi.
