Vatikan’a bağlı önde gelen eğitim kurumlarından ve bugüne kadar pek çok değerli din adamının eğitim gördüğü Papalık Şarkiyat Enstitüsü, bu eğitim-öğretim yılında bir unsur imza atarak “Yeni ve Yakın Çağda Osmanlı İmparatorluğu ile Papalık Devleti Ortasındaki İlişkiler” dersini müfredatına aldı.
Enstitü, kelam konusu dersi vermesi için daha evvel Vatikan saklı arşivlerinde araştırmalar yapan, 2017’de “Vatikan Arşiv Uzmanı” unvanını alan, Vatikan arşivlerinin 19. ve 20. yüzyıla ilişkin dokümanlarının Türkçe kataloglanıp yayımlanmasını sağlayan tarihçi Dr. Canan Parmaksızoğlu Aksoy’a teklif yaptı. Tıpkı vakitte Ulusal Savunma Üniversitesi Öğretim Vazifelisi olan Aksoy, tarihte birinci Müslüman ve Türk akademisyen olarak Papalık Şarkiyat Enstitüsünde ders verecek olmasına ait AA muhabirine konuştu.
Aksoy, Papalık Şarkiyat Enstitüsünün Vatikan Devleti’ne bağlı bir yükseköğretim kurumu olduğunu, 1917 yılında Papa 15. Benediktus tarafından kurulduğunu belirterek, “Tamamen Doğu araştırmaları üzerine ağırlaşmış, ekümenik bir kurum. Hasebiyle farklı dini inançlara sahip Hristiyan öğrenciler burada eğitim görebiliyorlar. Dünyada pek çok nüfuzlu patrik ve kardinal bu okulda eğitim almış. Örneğin, Sayın Patrik Bartholomeos bir Orientale Enstitüsü mezunu.” dedi.
Kendisine vermesi için teklif edilen bu dersin tarihte birinci kere Papalık Şarkiyat Enstitüsünün müfredatına girdiğine dikkati çeken Aksoy, “Aslında Osmanlı Devleti, yüzyıllar boyunca Doğu’yu temsil etmiş olmasına karşın bu dersin müfredata yeni girmesi epeyce ilgi cazibeli lakin geç de olsa bunun bizim tarihimiz açısından ve ülkemiz için çok olumlu bir gelişme olduğunu düşünüyorum.” diye konuştu.
Bu dersin, burada tahsil gören geleceğin üst seviye Hristiyan din adamı olacak şahıslara nasıl bir katkısının bulunacağı sorusuna Aksoy, “Bu dersle birlikte öğrenciler, ortak tarihimize bizim gözümüzle de bakabilecekler. Tarihimiz, bizim açımızdan buradaki öğrencilere aktarılmış olacak. Osmanlı hakkında bilinmeyenler öğretilecek ve şayet yanlış bilgi varsa bu dersle birlikte bu yanlışları düzeltme fırsatı doğacak. Bu bakımdan çok mutluyum. Benim de esasen maksadım onlara bizim bakış açımızı verebilmek.” cevabını verdi.
Tarihe objektif biçimde yaklaşmanın değerini vurgulayan Dr. Canan Parmaksızoğlu Aksoy, “Bu dersi alan öğrenciler, ileride yapacakları çalışmalarda bizim tarihimize daha objektif bir biçimde bakabilirler, daha tarafsız çalışmalar yapabilirler. Zati bu dersi vermeyi kabul etmemdeki en büyük motivasyon, bu oldu benim için.” sözlerini kullandı.
TÜRKÇE DERSİ DE VERECEK
Aksoy, Enstitüde Osmanlı tarihi çalışacak öğrencilerin Türkçe arşiv evraklarını okuyabilmeleri için tekrar kendisinin vereceği Türkçe lisanı dersinin de bu devir müfredatta yer aldığı bilgisini paylaştı.
Aksoy, Papalık Şarkiyat Enstitüsünde uzun bir ortadan sonra Türkçe dersinin de verildiğine dikkati çekerek, “Böylelikle Papalık Şarkiyat Enstitüsünde yaklaşık 60 sene sonra birinci kez Türkçe öğretilmiş oldu. Türkçeye büyük bir ilgi var. Dersleri anlatırken varlıklı kültürümüzden ve tarihimizden alıntılar yaparak anlatmaya çalışıyorum. Olağan bu da Türkiye’ye karşı bir ilgi ve merak uyandırıyor. Hedefim da bu zati. Bu öğrenciler, daha sonra bizim metinlerimizi, tarihi kaynaklarımızı da okuyarak az evvel bahsettiğim üzere tarihe bizim açımızdan bakmış olacaklar ve daha tarafsız bir bakış açısına sahip olacaklar. Bu dersi de bu sebeple kabul ettim.” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’nin Vatikan Büyükelçiliğinin, yıllar evvel Papalık Şarkiyat Enstitüsü ile tanışmasını sağladığını anlatan Aksoy, “Senelerce üzerine çalışıp doktoramı yaptığım bahiste bir Papalık kurumundan ders verme teklifi almaktan ötürü büyük bir gurur duydum. Doğal bu, bana çok büyük bir sorumluluk yüklüyor zira buradaki tek Türk’üm ve ülkemi temsil ediyorum.” tabirlerini kullandı.
Canan Parmaksızoğlu Aksoy, Türkiye’nin Vatikan Büyükelçisi Lütfullah Göktaş’ın da Papalık Şarkiyat Enstitüsündeki bu gelişmeleri desteklediğini ve bundan memnuniyet duyduğunu kendisine söylediğini aktardı.
Aksoy, birebir vakitte Türkiye’nin Belgrad Büyükelçisi Hami Aksoy’un eşi olması sebebiyle Enstitüdeki derslerini makul aralıklarla Roma’ya gelerek şahsen vereceğini, bazen de çevrim içi olarak uzaktan gerçekleştireceğini tabir etti.
REKTÖR PROF. NAZAR, AKSOY’UN DERS VERECEK OLMASINDAN MEMNUN
Papalık Şarkiyat Enstitüsü Rektörü Prof. David E. Nazar da müfredatlarında birinci defa bu türlü bir ders vermeleri ve bunu da Dr. Canan Aksoy’a teklif etmeleriyle ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Papalık Şarkiyat Enstitüsünün isminde geçen “Doğu”dan kastın Bizans, akabinde da Osmanlı İmparatorluğu olduğuna dikkati çeken Prof. Nazar, şunları kaydetti:
“Sadece kiliseden ya da siyasetten değil, coğrafyadan tarihe, Orta Doğu ile münasebetlere kadar, Akdeniz’e, Türkiye’ye, Rusya’ya, Etiyopya’ya, Hindistan’a kadar geniş bir coğrafyanın üzerinde duruyoruz. Bizim için yalnızca bir kitapta yazan şeyi okuyup anlamak kâfi değildir. Bunların hepsini kitaplardan okuyabiliriz lakin bunları bölgeden gelen insanlardan dinlemek, burada olduğu üzere örneğin, bir Türk bayanı, Türkiye hakkında konuşabilir ki onun aktaracaklarını kitaplarda bulamayız.”
Prof. Nazar, enstitülerinde 6’sı çağdaş, 6’sı eski lisan olmak üzere 12 lisanda eğitim verdiklerini lisana getirerek, Türk lisanında verecekleri eğitimin, Şarkiyat Enstitüsünün tarihinde bugüne kadarki büyük bir boşluğu doldurmak için fırsat olduğunu anlattı.
Dr. Canan Parmaksızoğlu Aksoy’u uzun yıllardır tanıdıklarını söz eden Rektör Prof. Nazar, burada ders verecek olmasından büyük memnuniyet duyduklarını ve bunun kendileri için büyük bir onur olduğunu söyledi.
Prof. Nazar, “Türk entelektüelleri, hocaları burada, Şarkiyat Enstitüsünde her vakit var olmalılar.” dedi.
